Czym jest lamus? To budynek gospodarczy, spichlerz - drewniany lub murowany. Składał się z jednej, czasem z dwóch kondygnacji. Służył do przechowywania sprzętu gospodarczego, narzędzi, zboża, żywności.

Zabytkowy spichlerz zagrodowy w raciborskiej dzielnicy Sudół jest jednym z dwóch zachowanych tego typu budynków w Raciborzu i kilkunastu na Śląsku. Obiekty te są cennym świadectwem przeszłości społeczności wiejskiej ziemi raciborskiej i śląska oraz wiejskich tradycji budowlanych. Raciborski lamus przy ul. Czynu Społecznego wyróżnia się spośród innych takich spichlerzy murowano-drewniana konstrukcją oraz wielkością. Wybudowany został u progu XIX stulecia i od tego czasu nieprzerwanie do 2012 r. znajdował się w rękach rodziny Komor jako budynek gospodarczy służący do przechowywania płodów rolnych oraz sprzętów gospodarczych.

Budynek został wykonany z drewna w konstrukcji zrębowej osadzonej na ceglanej podmurówce. Czterospadowy dach pierwotnie kryty był łupkiem, obecnie zastąpionym eternitem. Jest podpiwniczony. Tynki zewnętrzne na drewnianej części są gliniane. Od 2012 r. obiekt jest własnością Miasta Racibórz. Jego funkcja zanikła, natomiast pozostał cenny jako materialny nośnik historii oraz element kształtujący oryginalny i żywy charakter miejsca. Lamus jest cennym zabytkiem, ponieważ zachował nieprzekształconą formę i konstrukcję. Poza zmianą pokrycia dachu w 2 poł. XX w. nigdy nie był przebudowywany. Obecnie jego stan zachowania jest zły. Dach w wielu miejscach przecieka, a w części murowanej powstały wyraźne spękania. Niektóre drewniane elementy są porażone drewnojadami. Gliniane tynki mocno się odspajają. Obiekt wymaga pilnego remontu w celu jego zachowania.

Raciborski lamus jest w trakcie remontu. Miasto Racibórz pozyskało na ten cel środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Programu Ochrony Zabytków 2020 w wysokości 40 tys. zł oraz dotację Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w wysokości 50 tys. zł. Zadanie to ma obejmować wymianę konstrukcji dachu z pozostawieniem oryginalnych elementów więźby oraz wymianę pokrycia dachu z eternitu na łupek naturalny. Ma zostać także wzmocniona murowana część obiektu. Prace mają się zakończyć 15 października 2020 r. Całościowy koszt remontu w tym zakresie to 150 334, 22 zł.

fot. UM Racibórz
oprac. /kp/