„Czynny żal” to instytucja uregulowana w przepisach kodeksu karno-skarbowego. Umożliwi ona uniknięcie ukarania, w niektórych sytuacjach, za popełnione przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. „Czynny żal” jest pismem sformalizowanym a zatem wymaga odpowiedniej: treści, formy i czasu. Jeżeli „czynny żal” jest skuteczny to  zapewnia sprawcy czynu bezkarność w odniesieniu do popełnionego czynu.

               „Czynny żal” wynika z art. 16 ustawy kodeks karno-skarbowy i jest zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, które składane jest do organu ścigania – np. do Naczelnika urzędu skarbowego. W „czynnym żalu” należy zawrzeć wszystkie istotne okoliczności dokonanego czynu zabronionego, a w szczyglości: na czym czyn polegał, kiedy został popełniony, osoby współdziałające w jego popełnieniu.  Istotnym jest uiszczenie całej należności publicznoprawnej (podatku), która została uszczuplona w wyniku przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Jeżeli czyn nie polega na uszczupleniu należności publicznoprawnej a obowiązkowe jest orzeczenie przepadku przedmiotów, sprawca powinien złożyć te przedmioty, natomiast w razie niemożności ich złożenia - uiścić ich równowartość pieniężną

               „Czynny żal” składa osoba fizyczna, która popełniła przestępstwo lub wykroczenie skarbowe – tzw. sprawca czynu.  W przypadku gdy sprawcą czynu jest firma – zawiadomienie składa osoba, która zajmuje się jej sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowym.

               "Czynny żal" można złożyć w postaci papierowej, przesłać przez Internet – za pośrednictwem e-Puap lub usługi e-Urząd Skarbowy a także wnieść ustnie do protokołu.

               Należy jednak pamiętać, że „czynny żal” jest bezskuteczny, jeżeli został złożony po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, np. kontroli podatkowej, postępowania podatkowego czy czynności sprawdzających, zmierzającej do ujawnienia czynu zabronionego.