Polski rząd przyjął projekt strategii migracyjnej. Dla wielu cudzoziemców chęć legalnej pracy w Polsce jest utrudniona przez skomplikowane i czasochłonne procedury, a zbyt duża biurokracja często zmusza ich do podjęcia pracy na czarno. Rosnąca liczba zatrzymań przez Straż Graniczną potwierdza skalę problemu.

Możliwość zawieszenia przyjmowania wniosków azylowych, konieczność integracji osób przyjeżdżających do Polski, polityka przyspieszonych powrotów Polaków do kraju, zachęty do studiowania i pracowania w Polsce czy brak akceptacji dla tych projektów unijnych, które będą godzić w bezpieczeństwo kraju – to główne założenia polityki migracyjnej, nad którą rząd rozpoczął pracę. Magda Dąbrowska, wiceprezeska Grupy Progres, zwraca uwagę, że polska polityka migracyjna do tej pory była dość prowizoryczna, chaotyczna i nie spełniała wymagań rynkowych, a ponadto nie odpowiadała na współczesne wyzwania i potrzeby polskiego rynku pracy. Jej zdaniem aktualnie trudno ocenić planowane zmiany. – Z pewnością jednak nie powinno zabraknąć w nich kilku kluczowych kwestii. Ich pominięcie sprawi, że w polskim prawie faktycznie nic się nie zmieni. Przede wszystkim potrzebne są działania i przepisy, które uproszczą procedury związane z legalizacją pobytu i pracy, a jednocześnie pozwolą, by ten proces był bezpieczny i pozwalał na zachowanie kontroli nad tym, kto przyjeżdża do naszego kraju oraz jakie są jego plany pobytowe. Teraz w dużym stopniu ten ciężar biorą na siebie pracodawcy, którzy sami weryfikują, kim jest kandydat do pracy, jaki jest jego potencjał kadrowy i jak długo zamierza on mieszkać i pracować w Polsce oraz czy chce osiąść u nas sam, czy z rodziną. Co więcej, załatwienie wszystkich urzędowych formalności trwa miesiącami. Ważne jest też, by uwzględniona została perspektywa długofalowa, a z niej wyraźnie wynika, że pięć krajów podlegających uproszczonej procedurze zatrudnienia nie zaspokoi potrzeb naszego rynku pracy. Dlatego konieczne jest rozszerzenie tej listy o państwa np. Azji, Afryki czy Ameryki Południowej, których zasoby kadrowe są na tyle duże, że możemy z nich czerpać, bo dostępni w nich kandydaci mają odpowiednią wiedzę i doświadczenie i są chętni, by swoją ścieżkę kariery rozwijać nad Wisłą – tłumaczy ekspertka.

W 2023 r. wjechało do Polski 14 031 061 obcokrajowców, z czego 12 960 221 pochodziło spoza Unii Europejskiej i państw EOG. Liczba przekroczeń granicy Polski przez obywateli państw trzecich zwiększyła się dwukrotnie – w 2020 i 2021 r. było ich odpowiednio 5 949 420 i 5 475 544. Na koniec czerwca 2024 r. do ubezpieczeń społecznych w ZUS było zgłoszonych 1,160 mln cudzoziemców. Jeszcze w 2008 r. było ich jedynie 16 tys. Polski rynek pracy jest coraz bardziej atrakcyjny dla osób z zagranicy, co potwierdzają analizy Grupy Progres, według których w 2023 r. liczba cudzoziemców podejmujących pracę tymczasową w Polsce wzrosła o 68%. Ponadto od 2021 r. czas, na który wiążą się oni z pracodawcą, zwiększył się o 17%. Z badań agencji wynika też jednak, że aż 57% obcokrajowców chcących pracować w Polsce oczekuje od władz uproszczenia procedur oraz skrócenia czasu potrzebnego na załatwienie formalności. Wskazują oni, że informacje dostarczane przez instytucje państwowe rzadko są dostępne w ich rodzimych językach, urzędnicy często nie znają języków obcych, a formularze są trudno dostępne lub niezrozumiałe.

Liczba osób zatrzymanych i ujawnionych przez Straż Graniczną za nielegalny pobyt wynosiła 10 342 i była o wyższa niż w latach ubiegłych (2022 r. – 7166, 2021 r. – 6812, 2020 r. – 9 823). Mimo że większość cudzoziemców przebywa i jest zatrudnionych w Polsce legalnie, to na pracy w szarej strefie, powierzaniu wykonywania pracy niezgodnie z prawem i nieprzepisowym prowadzeniu działalności gospodarczej przyłapano od 2019 r. do 2023 r. w sumie niemal 60 tys. osób niemających polskiego obywatelstwa. W ubiegłym roku było ich 9964. – W polityce migracyjnej Polski kluczowe jest też uwzględnienie aspektów integracji cudzoziemców, którzy przyjeżdżają do nas w celach zarobkowych. Dobrze zaplanowana integracja nie tylko ułatwi im adaptację w nowym środowisku, ale również przyczyni się do lepszej efektywności ich pracy i długoterminowego wkładu w rozwój gospodarczy kraju. Tworzenie sprzyjających warunków do nauki języka, dostępu do edukacji, służby zdrowia oraz równego traktowania na rynku pracy wzmacnia stabilność społeczną i buduje pozytywne relacje między migrantami a lokalnymi społecznościami. Niestety teraz takich działań brakuje, a o obcokrajowcach niejednokrotnie myśli się w sposób stereotypowy – wskazuje Magda Dąbrowska. Mitem jest np. przekonanie o ograniczeniach zawodowych cudzoziemców ze względu na ich religię podzielane przez 58% Polaków. Nieprawdą jest też niski poziom wykształcenia migrantów – analiza Grupy Progres pokazuje, że 56% Azjatów, 49% osób z Afryki i 34% z Ameryki Południowej ma wykształcenie wyższe, a średnią szkołę skończyło kolejno: 38%, 45% i 33% kandydatów.

fot. freepik.com
oprac. /kp/