Od 23 do 25 kwietnia Katowice są areną najważniejszych dyskusji o przyszłości europejskiej gospodarki i bezpieczeństwa. W Międzynarodowym Centrum Kongresowym zainaugurowano XVII edycję Europejskiego Kongresu Gospodarczego, największego tego typu wydarzenia w Europie Centralnej. Przez trzy dni ponad 200 paneli i sesji tematycznych zgromadzi przedstawicieli biznesu, nowych technologii, nauki, polityki i samorządów, którzy będą rozmawiać o kwestiach bezpieczeństwa w szerokim kontekście, konkurencyjności europejskiej gospodarki, polskiej prezydencji w Unii Europejskiej oraz transformacji energetycznej i zielonej transformacji.

Podczas sesji inauguracyjnej Minister Przemysłu Marzena Czarnecka zwróciła uwagę na wielowymiarowość bezpieczeństwa. – Bezpieczeństwo to dzisiaj nie tylko kwestie militarne i gospodarcze, ale także suwerenność i przyszłość. Paliwa kopalne przez dziesięciolecia budowały naszą stabilność, ale stopniowo od nich odchodzimy, stawiając na odnawialne źródła energii i myśląc o atomie. To nasza konieczność i szansa. Wierzę, że w 2036 r. popłynie pierwszy prąd elektryczny z tego źródła – powiedziała.

Pierwszy dzień zdominowały kwestie związane z transformacją energetyczną regionu i konsekwencjami Zielonego Ładu. Podczas jednego z paneli punktem wyjścia było stanowisko Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego z marca poświęcone krytyce Zielonego Ładu i podjęciu działań, dzięki którym przemysł, z którym przez lata było utożsamiane województwo Śląskie, ma znów wrócić do roli jego wizytówki. Wskazano w nim, że dopóki nie ma alternatywy w formie energii jądrowej, trzeba korzystać z posiadanych zasobów potencjału, dbając jednocześnie o miejsca pracy. Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego zaznacza, że unijna polityka klimatyczno-energetyczna, zamiast być filarem rozwoju, stała się problemem, generując wysokie koszty energii, degradując przemysł i zubożając mieszkańców, a nadmierne obciążenia Zielonego Ładu dotykają coraz więcej branż.

Jak podkreślił wicemarszałek woj. śląskiego Leszek Pietraszek, nie da się uniknąć odejścia od górnictwa, ale musimy być świadomi czasu i miejsca, w jakim ma się to stać. – Musimy odchodzić od węgla i rozwijać zieloną energetykę – to proces nieunikniony. Ale powinien być on prowadzony z uwzględnieniem naszej rzeczywistości. Na ten moment całkowite odejście od węgla jest w zasadzie niemal niemożliwe. Stanie się to dopiero wtedy, gdy będziemy już pewni, kiedy całkowicie skorzystamy z alternatywnych źródeł energii, w tym energii jądrowej – powiedział, wskazując konieczność stworzenia ustawy transformacyjnej oraz nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. – Możemy być entuzjastami OZE, ale obecnie nie jesteśmy w stanie zaspokoić potrzeb energetycznych obywateli wyłącznie za pomocą odnawialnych źródeł. Musimy więc zaplanować proces tak, by z jednej strony realizować cele zielonej transformacji, a z drugiej – brać pod uwagę punkt wyjścia, z którego startujemy – przekonywał Leszek Pietraszek.

Zdaniem wicemarszałka transformacje energetyczna w regionie przebiega prawidłowo i w wielu obszarach może służyć za wzorzec. – Niemniej powinniśmy się także uczyć od innych, którzy mają już w tej materii większe doświadczenie. Dla przykładu Niemcy doskonale radzą sobie z planowaniem i oceną kosztową. Z kolei Hiszpanie potrafią wiele lat do przodu kreować i planować przyszłość terenów, w których jeszcze dziś wydobywa się węgiel, pod nową działalność – wymieniał Leszek Pietraszek.

W czasie kongresu Marzena Czarnecka poinformowała o pracach podległego jej resortu nad Białą Księgą Transformacji. Dokument ma zostać podzielony na trzy części – dotyczące rekultywacji, restrukturyzacji, a także kwestię zarządzania finansami. Nie dotyczy ona jedynie Śląska i odejścia od wydobywanego w regionie węgla – ma o nią być oparty cały przemysł związany z wydobyciem w Polsce. Omawiano także procesy transformacyjne m.in. na przykładzie Czech, Niemiec i Hiszpanii. Leszek Pietraszek wskazał na znaczenie środków pochodzących z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji jako kluczowych w kontekście zagospodarowania terenów poprzemysłowych – chodzi o 2,2 mld euro. – Są to środki dystrybuowane i programowane z poziomu regionu. Widzimy, jak wielkie one odgrywają znaczenie, skoro alokacja, która jest właśnie odzwierciedleniem zainteresowania ich wykorzystaniem, wyniosła 120% – zaznaczył, dodając, że dyskutując dziś o szeroko pojętym bezpieczeństwie, trzeba mieć także na uwadze bezpieczeństwo ekonomiczne. – W ramach procesów transformacyjnych chcemy stworzyć jak najlepsze warunki do tego, żeby w naszym regionie cały czas pojawiał się biznes i miał tu warunki do rozwoju. I najlepiej, aby był to biznes energetyczny – podsumował Leszek Pietraszek.

fot. Tomasz Żak/UMWS
oprac. /kp/