Kościół pw. św. Anny w Krzyżanowicach

Kościół pw. św. Anny w Krzyżanowicach (województwo śląskie) jest cennym zabytkiem architektury sakralnej, którego historia sięga końca XVIII wieku. Obecna świątynia została wzniesiona w latach 1791–1793 na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła.

Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii w Krzyżanowicach pochodzą z końca XIII wieku, kiedy to została wspomniana w dokumentach arcybiskupa gnieźnieńskiego. W XV wieku parafia była również odnotowana w rejestrze świętopietrza. W miejscu obecnego kościoła znajdowała się wcześniej drewniana świątynia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, która według akt z 1679 roku miała 13 metrów długości i 7 metrów szerokości. W późniejszym czasie dobudowano do niej murowaną wieżę.

Inicjatorem budowy nowego, murowanego kościoła był ks. Peter Umlauf, który objął parafię w 1782 roku. Prace budowlane rozpoczęły się w 1791 roku, a 22 października 1793 roku świątynia została poświęcona przez dziekana Johanna Szczyrbę z Janowic. Nowy kościół został dedykowany św. Annie, choć wcześniejsza świątynia nosiła wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.

Architektonicznie kościół reprezentuje styl późnobarokowy. Jego najstarszym elementem jest gotycko-renesansowa wieża, datowana na XV lub XVI wiek, która została podwyższona w 1860 roku i obecnie jest czterokondygnacyjna. Wnętrze świątyni zdobi neogotycki portal z kartuszem herbowym rodziny Lichnowskich, którzy byli fundatorami głównego ołtarza.

Podczas działań wojennych w 1945 roku kościół doznał znacznych uszkodzeń. Odbudowa miała miejsce w latach 1947–1949, przywracając świątyni jej dawny blask. W sąsiedztwie kościoła znajduje się klasycystyczna plebania, przebudowana w latach 1820–1826.