Bardzo ważną częścią Krajowego Planu Odbudowy będzie odpowiednia reforma rynku pracy. Podkreśla to szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, która wymieniła reformę rynku pracy wśród kilku najważniejszych reform Krajowego Programu Odbudowy. W Polsce na ten cel przeznaczone jest 52 mln euro, głównie na cyfryzacje publicznych służb zatrudnienia. Koordynatorem reformy rynku pracy jest Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii.

Polski rynek pracy musi stać się bardziej efektywny i przyjazny dla pracowników i pracodawców, a co najważniejsze dostępny dla wszystkich. Dlatego istotne jest stworzenie solidnych i nowoczesnych fundamentów instytucjonalnych.

Zmieniony system instytucji rynku pracy będzie skierowany zwłaszcza do: osób bezrobotnych, poszukujących pracy, dotychczas biernych zawodowo, pracodawców, a także osób które chcą się przekwalifikować lub podnieść kwalifikacje. Wsparcie ma być przeznaczone również do kobiet, migrantów, niepełnosprawnych, młodych oraz w wieku emerytalnym.

Przewidywane korzyści

Dzięki środkom z Krajowego Planu Odbudowy ma powstać odporny na kryzysowe sytuacje system, oparty na cyfrowych rozwiązaniach i nowych narzędziach pracy z klientem. Pozwoli to zarówno zwiększyć dostępność i efektywność, jak i obniżyć koszty.

Celem nowych przepisów będzie lepsze dostosowanie instytucji rynku pracy do wymogów współczesnej gospodarki. Wyzwanie w Polsce stanowi bowiem nie stopa bezrobocia (najniższa w całej Unii Europejskiej), a zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej i zdobycie przez pracowników jak najwięcej kwalifikacji, które umożliwią funkcjonowanie zgodnie z wyzwaniami cyfrowej i zielonej rewolucji. Reforma rynku pracy umożliwi zminimalizowanie problemów spowodowanych wystąpieniem pandemii i jednocześnie będzie impulsem do rozwoju zatrudnienia, w konsekwencji będąc wsparciem dla polskiej gospodarki.

Konsultacje reformy rynku pracy

Pierwsze konsultacje odbyły się 7-9 czerwca w Wałbrzychu podczas konwentu Wojewódzkich Urzędów Pracy. W wydarzeniu uczestniczyli: wiceminister Iwona Michałek, Marcin Krzyżanowski - wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego oraz dyrektorzy Wojewódzkich Urzędów Pracy.
 
Jak twierdzi wiceminister Iwona Michałek, istotne jest to, że Wojewódzkie Urzędy Pracy widzą potrzebę zmian i chcą kreować politykę rynku pracy w regionach.  Co więcej wyraża zadowolenie z otwartości WUP do konsultacji społecznych w zakresie reformy rynku pracy, bowiem tylko wzajemny dialog pozwala na wypracowanie optymalnych, korzystnych rozwiązań.
Przedstawiciele resortu będą spotykać się z urzędami pracy by omawiać proponowane rozwiązania.

W spotkaniu z Urzędami Pracy uczestniczyła także dyrektor Departamentu Rynku Pracy w MRPiT, Ewa Flaszyńska, która poinformowała o stanie prac obejmujących reformę  Publicznych Służb Zatrudnienia w kontekście założeń Krajowego Planu Odbudowy.

Fundamenty reformy

Podczas konwentu zaprezentowano główne założenia trzech ustaw, które będą podstawą reformy rynku pracy: wspierania zatrudnienia, o zatrudnianiu cudzoziemców oraz o umowach zawieranych przez niektóre podmioty w sposób elektroniczny.

Mówiąc o wspieraniu zatrudnienia podkreślono oddzielenie statutu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego, zmianę powiatowych urzędów pracy na centra wspierania zatrudnienia (CWZ), uproszczenie nabywania statusu bezrobotnego i ograniczenia biurokracji, a także wzrost zasiłku dla bezrobotnych do 1400 złotych. Istotne również będzie zwiększenie roli

Krajowego Funduszu Szkoleniowego.

W ustawie o zatrudnianiu cudzoziemców zaproponowano m.in. uproszczenie procedur,  szybszy czas wydawania zezwoleń, zastąpienie migracji krótkoterminowych i cyrkulacyjnych migracjami średnioterminowymi i ciągłymi, a także wprowadzenie wyłącznie zezwoleń na pracę wydawanych na poziomie powiatu na czas do 3 lat zamiast aktualnych zezwoleń i oświadczeń.
Wiceminister Michałek poinformowała, iż ministerstwo chce ułatwić cudzoziemcom drogę do polskiego rynku pracy i zachęcić również do sprowadzania swoich rodzin. Krajowy Plan Odbudowy ma zapewnić ułatwienie zatrudniania cudzoziemców, co pozwoli na uzupełnienie niedoborów na rynku pracy. Zapowiedziano pełną elektronizację procedur związanych z uzyskaniem zezwolenia na pracę dla cudzoziemców, a także zwiększenie roli urzędów pracy w tym procesie.  Zapotrzebowanie na pracowników z zagranicy jest duże. Zwłaszcza pozytywnie oceniani są pracownicy z Ukrainy czy Białorusi.

Poruszono również temat podpisywania prostych umów o pracę zawieranych w systemach teleinformatycznych. Ułatwi to proces nawiązywania stosunku pracy z nowymi pracownikami. W ramach tej regulacji planowany jest rozwój systemu na portalu praca.gov.pl i dodanie nowych funkcji. Będzie on umożliwiał wykonanie czynności kadrowych związanych z zatrudnieniem pracownika w sposób automatyczny.

Jednym z istotnych tematów w trakcie konwentu był też temat Krajowego Funduszu Szkoleniowego i edukacji zawodowej młodzieży i dorosłych z zagadnieniem o roli Wojewódzkich Urzędów Pracy w tym obszarze.

Bon na kształcenie

Krajowy Plan Odbudowy przewiduje również  zwiększenie środków inwestycyjnych dla przedsiębiorców, które można wykorzystać np. na szkolenia pracowników. Wśród propozycji przygotowanych w ramach KPO pojawił się bon na kształcenie o wartości średniej krajowej na podjęcie kształcenia ustawicznego. Pozwoli on na rozszerzenie kwalifikacji poprzez zdobycie wiedzy korzystając z oferty Bazy Usług Rozwojowych. Osoby zarejestrowane w bazie mają dostęp do: szkoleń, studiów, coachingu, mentoringu, warsztatów i kursów.

Bez bonów zatrudnieniowych

Resort rozwoju, pracy i technologii przymierza się również do likwidacji bonów zatrudnieniowych. Obecnie przysługują one osobom do 30 roku życia. W ramach bonu pracodawca musi zatrudnić osobę bezrobotną na okres 18 miesięcy, a w zamian starosta refunduje część kosztów wynagrodzenia, składek na ubezpieczenia społeczne przez 12 miesięcy. Kwota refundacji wynosi 100% zasiłku dla bezrobotnych.  

Bon ten funkcjonuje w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ale ze względu na ograniczone zainteresowanie tą formą wsparcia nie jest planowana jej kontynuacja.

Konieczne uzupełnienia w KPO

Zdaniem Konfederacji Lewiatan reforma publicznych służb zatrudnienia w większym stopniu powinna poruszać potrzeby pracodawców. Reforma publicznych służb zatrudnienia powinna uwzględniać w większym stopniu pracodawców poprzez stworzenie oraz realizowanie odpowiednich usług takich jak pośrednictwo pracy, doradztwo czy wspieranie w trakcie restrukturyzacji.

Jak podkreśla ekspertka ds. rynku pracy Monika Fedorczuk, konieczne jest włączenie w procesy aktywizacji i podnoszenia kwalifikacji także agencji zatrudnienia czy firm szkoleniowych, które mogą skutecznie realizować zadania publiczne. Reforma powinna uwzględniać także wspieranie mobilności pracowników, by mogli poszukiwać pracy tam gdzie bezrobocie jest niższe i większe jest zapotrzebowanie na pracowników. Program związany z doposażeniem pracowników i przedsiębiorstw umożliwiający pracę zdalną powinien zostać rozszerzony na duże firmy.

Konfederacja Lewiatan oceniła, że wsparcie powinno objąć większą liczbę firm z uwzględnieniem zakresu i wielkości przedsiębiorstwa, a także liczby pracowników którzy będą świadczyć pracę zdalną.

Jak zauważa wiceminister Michałek, pandemia spowodowała że dziś o wiele więcej osób pracuje w formie zdalnej. Wszystkie prognozy wskazują, że ta forma pracy pozostanie już na stałe w firmach. W trakcie konsultacji jest projekt nowelizacji Kodeksu Pracy, regulujący pracę zdalną. Przepisy są oczekiwane zarówno przez pracowników, jak i pracodawców.

W planach „Polskiego Ładu” jest też tworzenie lokalnych centrów pracy zdalnej, umożliwiających pracę na odległość mieszkańcom mniejszych miast poprzez zapewnienie niezbędnej do tego celu infrastruktury. Podobne centra funkcjonują także w innych krajach na obrzeżach miast. Przy braku warunków do pracy zdalnej z domu, można korzystać z tego typu miejsc.

Zgodnie z projektem nowelizacji Kodeksu Pracy, praca zdalna będzie mogła być wykonywania całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i  uzgodnionym z pracodawcą, również w miejscu zamieszkania pracownika. Wykonywanie pracy zdalnej strony będą mogły uzgodnić zarówno przy zawieraniu jak i podczas trwania umowy o pracę. Na wniosek pracownika praca zdalna będzie mogła być wykonywana w sposób okazjonalny (12 dni w skali roku).

Obowiązkiem pracodawcy będzie pokrycie kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, tj. kosztów instalacji, serwisu, eksploatacji i konserwacji narzędzi niezbędnych do wykonywania pracy, kosztów energii elektrycznej oraz dostępu do łączy telekomunikacyjnych.

Odbudowa po pandemii

Fundusz Odbudowy pozwoli przywrócić gospodarkę, która ucierpiała przez pandemię do właściwego stanu. Polska z unijnego budżetu łącznie powinna otrzymać kwotę 770 mld zł.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej opublikowało 500 stronicowy Krajowy Plan Odbudowy. Zakłada on, że uzyskane z Funduszu Odbudowy będą wydatkowane na przedsięwzięcia z pięciu obszarów, do których należą:
A – Odporność i konkurencyjność gospodarki,
B – Zielona energia i zmniejszenie energochłonności,
C – Transformacja cyfrowa,
D – Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia,
E – Zielona inteligentna mobilność.
 
 
/oprac. d/

_{fot. pixabay}