Instytucją obowiązaną jest podmiot, który musi wykonywać obowiązki nałożone ustawą o AML,  czyli  obowiązki dotyczące identyfikacji i weryfikacji podmiotów lub transakcji, które mogą budzić podejrzenie prania pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu.

Do tej pory do tzw. instytucji obowiązanych należeli m.in. biegli rewidenci, podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz doradcy podatkowi. Od 1 sierpnia 2021 r. dołączyły do nich osoby świadczące usługi sporządzania deklaracji, prowadzenia ksiąg podatkowych, udzielania porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego.

Co należy zrobić? 

Biuro rachunkowe jako instytucja obowiązana ma obowiązek:

• Stworzenia wewnętrznej procedury
• Wyznaczenia osób odpowiedzialnych za realizację obowiązków w zakresie AML
• Dokonywania okresowej oceny ryzyka biura rachunkowego
• Dokonywania oceny ryzyka w odniesieniu do klientów i ich transakcji
• Stosowania określonych środków bezpieczeństwa finansowego
• Raportowania do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF)
• Zgłaszania rzeczywistych i potencjalnych naruszeń
• Zapewnienia szkoleń dla pracowników
• Wprowadzenia zasad kontroli wewnętrznej
• Prowadzenia i przechowywania dokumentacji potwierdzającej wykonanie obowiązków

Grożące sankcje

Niewykonanie przez biuro rachunkowe obowiązków w zakresie AML może skutkować nałożeniem sankcji zarówno administracyjnych, jak i karnych.

Do kar administracyjnych należą:
• publikacja informacji o instytucji obowiązanej (biurze rachunkowym) oraz zakresie naruszenia przepisów w Biuletynie Informacji Publicznej;
• nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności związanych z AML;
• cofnięcie koncesji lub zezwolenia na prowadzoną działalność, o ile wymaga ona koncesji lub zezwolenia;
• wykreślenie instytucji obowiązanej (biura rachunkowego) z rejestru działalności regulowanej, jeżeli została ona wcześniej do niego wpisana;
• zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie dokonane w ramach instytucji obowiązanej, przez okres nie dłuższy niż rok;
• kara pieniężna do wysokości dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia albo - w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty - do wysokości równowartości kwoty 1 000 000 euro.

 W przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązków wynikających z ustawy o AML, może zostać nałożona kara pieniężna do wysokości 1 000 000 złotych, na osoby pełniące funkcje zarządcze w instytucjach obowiązanych (biurach rachunkowych) w tym również na wyznaczoną w biurze rachunkowym „osobę odpowiedzialną” za wykonanie obowiązków określonych w ustawie w czasie, w którym naruszono te przepisy.

Sankcje karne:
• kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, za:

• nie dopełnienie obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, lub obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o powzięciu uzasadnionego podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe będące przedmiotem tej transakcji mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu;
• przekazanie Generalnemu Inspektorowi nieprawdziwych lub zatajenia prawdziwych danych dotyczących transakcji, rachunków lub osób;
• ujawnienie (wbrew przepisom ustawy) osobom nieuprawnionym, posiadaczom rachunku lub osobom, których transakcja dotyczy, informacji zgromadzonych zgodnie z ustawą lub wykorzystanie tych informacji w sposób niezgodny z przepisami ustawy.

Jeżeli sprawca powyższych czynów działa nieumyślnie, podlega grzywnie.

Za udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia czynności kontrolnych, o których mowa w ustawie o AML grozi natomiast kara grzywny

Kto może zostać ukarany ?

Ukarani powyższymi sankcjami może zostać instytucja obowiązana tj biuro rachunkowe, ale również członkowie zarządu, którzy zostali wskazani jako osoby odpowiedzialne za wykonanie obowiązków ustawowych, a także kadra kierownicza wyższego szczebla lub pracownik zajmujący kierownicze stanowisko, który jest odpowiedzialny za zapewnienie zgodności działalności biura rachunkowego oraz jego pracowników z przepisami AML.

Zobacz też: Szkolenie dla biur rachunkowych- obowiązki wynikające z ustawy o AML