Według starych przekazów pierwszym kościołem farnym w Żorach był drewniany kościółek pw. Matki Boskiej. Parafialny kościół Świętych Apostołów Filipa i Jakuba w obecnym miejscu powstał w XIII w. Dowodem na to są zachowane w jego murach wątki wendyjskiego układu cegieł, które wskazują na to, że budowa kościoła przebiegała równocześnie z fortyfikacyjnymi robotami miasta. Także wezwanie św. Filipa i Jakuba jest szczególną dokumentacją jego narodzin. Fundację kościoła odnosi się do Piastów śląskich, księcia opolsko-raciborskiego Władysława i jego następcy księcia raciborskiego Przemysława.

Kościół zlokalizowano orientacyjnie pośrodku północnej owalnicy miasta. Jego położenie obok obronnych murów i monumentalny gotycki kształt budowli sprawiły, że współdziałał przy obronie miasta w latach 1345, 1433 i 1473 r. Ówczesny kościół posiadał trzy dzwony - dwie na wieży i jeden nad kościołem. W 1658 r. zakupiono kolejny wielki dzwon - „Filip i Jakub”.

Kościół był niszczony przez liczne pożary. Podczas jednego z nich, 17 maja 1661 r., runęły sklepienia kościoła i spłonęły ołtarze, a budowla uległa dużym zniszczeniom. Także miasto zostało w większości spalone. Podjęte dzieło odbudowy ukończono w 1673 r. W porównaniu z poprzednią budowlą wprowadzono tak wiele zmian, że pod koniec XVII w. nazwano go nowym.

Największe zniszczenia kościoła przyniosły jednak nie charakterystyczne dla Żor pożary, ale II wojna światowa, kiedy Żory były jednym z najbardziej zniszczonych miast w Polsce. Zniknęło prawie 80% zabudowy. Niemcy, opuszczając miasto, wysadzili filary kościoła, doprowadzając starą, gotycką świątynię do całkowitej ruiny. Jego odbudowa nastąpiła w latach 1946-1948, a poświęcony został ponownie 4 czerwca 1950 r. Pierwsza msza św. w nowo odbudowanym kościele odbyła się w odpust parafialny ku czci Matki Bożej Różańcowej, w październiku 1950 r. Następnie w 1962 roku bp. Juliusz Bieniek dokonał konsekracji nowego ołtarza i rekonsekracji kościoła. Parafia otrzymała wówczas relikwie świętych Apostołów Filipa i Jakuba.

fot. Zuzanna Fulek, Fotopolska, Parafia Świętych Apostołów Filipa i Jakuba w Żorach
oprac. /kp/