3 dni, 33 debaty, setki ekspertów, miliony widzów i międzynarodowe panele – tak wyglądał tegoroczny Szczyt Klimatyczny ToGetAir 2022, który odbywał się w dniach 20-22 kwietnia w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Uczestnicy szukali odpowiedzi na pytanie, na czym oprzeć niezależną politykę energetyczną Unii Europejskiej oraz zbudować lepszą przyszłość klimatyczną.

Organizatorzy kongresu zaprosili do udziału przedstawicieli ministerstw, samorządy w randze marszałków, przedstawicieli spółek skarbu państwa, organizacji pozarządowych, koncernów międzynarodowych oraz mniejszych firm zaangażowanych w ochronę klimatu. Debaty dotyczyły palących współczesnych problemów, jak drożyzna i ubóstwo energetyczne, energia jądrowa, sposoby przesyłu i magazynowania energii. Poruszone zostały również problemy i szanse zeroemisyjnej mobilności, wyzwania dla współczesnego rolnictwa oraz gospodarki odpadami, a także tego, jak algorytmy i nowe technologie mogą wesprzeć ochronę środowiska i klimatu.

Jak podkreślają eksperci, rosyjska inwazja na Ukrainę powoduje konieczność rewizji dotychczasowej polityki energetycznej w Europie. Jak w nowej rzeczywistości można utrzymać wyznaczone wcześniej cele klimatyczne? Oto 10 postulatów ToGetAir, które zostały wypracowane w ramach kongresu. Mają one na celu połączyć starania o klimat i o bezpieczeństwo: energetyczne, gospodarcze oraz polityczne.

1. Wojna w Ukrainie nie może zatrzymać transformacji: trzeba przyspieszyć odejście od paliw kopalnych i zlikwidować uzależnienie Europy od ich importu z Rosji.
2. Przeciwdziałanie zmianie klimatu potrzebne jest tu i teraz: działania zaradcze podjęte za dekadę lub dwie nie powstrzymają “reakcji łańcuchowej” przyrody. Grożą nam nieodwracalne, negatywne skutki działań człowieka.
3. Należy przygotować mieszkańców i konsumentów na nieuchronne koszty transformacji energetycznej i wdrożyć programy osłonowe dla tych, których najbardziej dotkną krótkofalowe konsekwencje wdrożenia Europejskiego Zielonego Ładu. Dużą rolę odegrają tu środki unijne, w tym taryfa ulgowa w okresie przejściowym, która jest konieczna w perspektywie zagrożeń dla bezpieczeństwa energetycznego.
4. Nie ma możliwości powrotu do węgla. Gaz nie będzie mógł spełniać roli paliwa przejściowego w zakresie, jaki planowano. Konieczne jest podjęcie działań nad większym wykorzystaniem alternatyw: wiatru, wody i słońca a także magazynów energii, wodoru, a nawet paliw alternatywnych: biomasy czy RDF.
5. Przyspieszenie dekarbonizacji gospodarki musi łączyć się z derusyfikacją i dywersyfikacją dostaw, szerszym otwarciem na źródła odnawialne i odważnymi decyzjami inwestycyjnymi Unii i państw członkowskich.
6. Atom - zarówno wielko jak i małoskalowy - jest optymalnym źródłem zabezpieczającym pewność dostaw energii. Dążenie do realizacji harmonogramu polskiego programu jądrowego i uruchomienia pierwszej polskiej elektrowni wielkoskalowej w 2033 powinno być bezwzględnym priorytetem państwa.
7. Konieczne jest przyspieszenie rozwoju energetyki wiatrowej on i offshore. Należy rozważyć rozszerzenie potencjału offshore z planowanych 11 do nawet 30 GW mocy zainstalowanej.
8. Konieczne jest stworzenie strategii rozwoju ciepłownictwa: pozostawienie branży samej sobie, w świetle ograniczonych możliwości inwestycyjnych samorządów, może oznaczać faktyczną likwidację kluczowej z punktu widzenia neutralności klimatycznej branży.
9. Warto opodatkować niespodziewane przychody spółek energetycznych, czyli tzw. windfall profits: przychody należy przeznaczyć na rozwój technologii odnawialnych.
10. Należy usprawnić postępowania administracyjne i ukrócić procesy inwestycyjne dotyczące budowy infrastruktury kluczowej dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i wdrożenia Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Dzisiejsze procedury uzyskiwania decyzji środowiskowych i wydolność urzędów je wydających nieszczęśliwie blokują wiele niezbędnych inwestycji, co grozi nam niepotrzebnymi opóźnieniami w modernizacji kluczowych sektorów gospodarki.

fot. Facebook TOGETAIR
oprac. /kp/