• +48 533 367 799

Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnościami rośnie, ale wciąż są przeszkody

Zgodnie ze strategią rządu za kilka lat odsetek pracujących osób z niepełnosprawnościami powinien wzrosnąć, organizacje podkreślają jednak, że nie uda się to bez dużych zmian systemowych i prawnych.

Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnościami rośnie, ale wciąż są przeszkody

Archaiczny system orzekania o niepełnosprawności i legislacja, przez którą dziś osobom z niepełnosprawnościami często nie opłaca się pracować, ponieważ mogą stracić przysługujące im świadczenia – to jedne z najważniejszych barier, które utrudniają aktywizację zawodową w tej grupie. – Rynek pracy dla osób niepełnosprawnych w Polsce cały czas ewoluuje, podobnie jak ewoluuje też nasze społeczeństwo. Jesteśmy coraz bardziej wrażliwi, coraz bardziej otwarci na osoby z niepełnosprawnościami i tak samo zachowują się pracodawcy, którzy chętniej zatrudniają te osoby. Istotny jest też fakt, że pracownicy nie mają problemu z niepełnosprawnymi kolegami. Pamiętam, że jeszcze w latach 90., nawet kiedy pracodawca decydował się na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, to pracownicy mówili: „panie dyrektorze, my nie będziemy za tę osobę pracować, nie chcemy za nią pracować”. Dzisiaj już tego tematu nie ma – zauważa Jan Zając, prezes zarządu Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

W Polsce jest ok. 3,1 mln osób z niepełnosprawnościami, czyli takich, które zgodnie z definicją prawną ukończyły 16 lat i mają orzeczenie o niepełnosprawności. W tej liczbie blisko 1,7 mln to osoby w wieku produkcyjnym. Już od dekady zatrudnienie i aktywność zawodowa takich osób rośnie, choć sytuacja nadal nie jest idealna. Aktywna zawodowo jest dziś statystycznie co trzecia osoba z niepełnosprawnościami w wieku produkcyjnym. – Dzisiaj wyzwaniem jest aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami, ponieważ w zasadzie każda z nich – podobnie jak osoba z otwartego rynku pracy – jest w stanie znaleźć zatrudnienie. Mamy jednak problem, żeby zaktywizować tych, którzy nie chcą albo nie mają jeszcze takiej świadomości, że mogą pracować – wskazuje prezes POPON.

Jedną z największych barier w aktywizacji osób z niepełnosprawnościami wciąż pozostaje nieodpowiednia legislacja, przez którą takim osobom często po prostu nie opłaca się pracować. W momencie podjęcia zatrudnienia mogą bowiem stracić przysługujące im świadczenia socjalne. – Często okazuje się, że porównywalne środki otrzymują, jeśli nie pracują. Gdybyśmy zmienili system na takiej zasadzie, że osoba niepełnosprawna otrzymuje świadczenia, a oprócz tego może zarabiać, to pozwoliłoby wyzwolić dodatkową energię i chęć do wejścia na rynek pracy. Podobnie jest zresztą w starym systemie służb mundurowych, których pracownicy, kończąc zatrudnienie, otrzymywali pełną emeryturę, a później mogli również zarabiać. Tego w naszym obszarze nie ma, a być powinno. Jest wiele obszarów, które jeszcze wymagają poprawy, modyfikacji, nowych rozwiązań – podkreśla Jan Zając. Zmiany wymaga również m.in. archaiczny system orzekania o niepełnosprawności, który wywodzi się sprzed wielu lat i rodzi szereg obaw zarówno po stronie pracodawców, jak i samych osób z niepełnosprawnościami, a ponadto model działania powiatowych urzędów pracy, którym brakuje spójnej polityki w tym obszarze. Ich działanie sprowadza się głównie do bieżącego rejestrowania osób zgłaszających się w charakterze bezrobotnych, ale nie analizują już potrzeb osób pozostających bez pracy i rzadko podejmują aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w tej grupie. Problemem jest też niedostosowanie miejsc pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, bariery architektoniczne i transportowe. W 2020 r. spośród prawie 56 tys. osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w urzędach jako bezrobotne ponad 1/3 mieszkała na wsiach, gdzie częstym problemem jest niewystarczający transport publiczny.

Na początku 2021 r. rząd przyjął „Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2021–2030”, która ma na celu szersze włączenie takich osób w życie społeczne i zawodowe. Dokument zakłada m.in. zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym do 40% oraz wzrost współczynnika ich aktywności zawodowej do 45% do 2030 r. W tym samym czasie planowane jest także podniesienie poziomu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy z niecałych 67 do 75%.

fot. freepik.com
oprac. /kp/

Podobne artykuły

Wyszukiwarka