Czynniki ESG, które obejmują kwestie związane z ochroną środowiska, odpowiedzialnością społeczną i ładem korporacyjnym, stanowią kryterium oceny zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Nabierają one coraz większego znaczenia dla firm, kształtując ramy regulacyjne, polityczne i społeczne. Z badania DUON i Keralla Research, które wzięły pod lupę firmy przemysłowe stosujące węgiel do celów produkcyjnych i grzewczych, wynika jednak, że tylko 41,7% z nich wzięło sobie do serca ich kontrolę.

Czy to zły wynik? – Niekoniecznie. Pamiętajmy, że póki co raportowanie ESG nie jest obowiązkowe. W tym kontekście to, że prawie 42% firm przemysłowych opartych na węglu dobrowolnie zdecydowało się na kontrolowanie własnych procesów dążących do zrównoważonego rozwoju, to bardzo dobry znak. Dodatkowo ponad 18% przygotowuje się do zmian. Daje nam to prawie 60% firm nastawionych na bardziej świadome działanie na polskim rynku. Obowiązek raportowania dla części podmiotów wchodzi w 2025 r. Wiemy, że procedura będzie skomplikowana. Sprawozdania będą musiały być szczegółowe, pogłębione i ustrukturyzowane, a nad ich rzetelnością będzie czuwał audyt zewnętrzny. Sądzę więc, że im szybciej firmy zaczną oswajać się z nową rzeczywistością, tym lepiej – komentuje Kamil Kapusta, starszy specjalista ds. marketingu z DUON Dystrybucja.

Obecnie w Polsce dyrektywa CSRD obejmuje 150 firm, a wkrótce nowe obowiązki raportowe będą dotyczyć ponad 3,5 tys. polskich przedsiębiorstw. Obowiązkiem raportowania za 2024 r. zostaną objęte największe spółki giełdowe, zatrudniające co najmniej 500 osób, a od 2027 r. składanie sprawozdań spadnie również na małe i średnie przedsiębiorstwa spełniające przynajmniej dwa z trzech warunków: zatrudnienie powyżej 10 pracowników, suma bilansowa przekraczająca 1,5 mln zł, przychody powyżej 3 mln zł. Badania DUON pokazują, że 28% firm nie planuje realizować założeń ESG. Zarządy jednak nie unikną raportowania, tym bardziej, że sam rynek może wymuszać wdrażanie niektórych założeń.

W ramach kryteriów ESG czynnik środowiskowy obejmuje m.in. ślad środowiskowy, zużycie energii, zużycie wody czy wytwarzanie odpadów i zanieczyszczeń. Niezależne badania prowadzone w różnych latach pokazują, że korzyści dostrzegane przez biznes w zrównoważonym rozwoju pokrywają się z tymi, które widzi się w dekarbonizacji. Kiedy w sierpniu 2023 r. DUON pytał polskie firmy przemysłowe o wpływ dekarbonizacji na ich funkcjonowanie, najwięcej wskazywało również na poprawę wizerunku (51,1%) i zwiększenie konkurencyjności (31,9%). – Szukanie paliw bardziej ekologicznych niż węgiel zdecydowanie sprzyja realizowaniu założeń ESG, ale, jak pokazują badania, nie możemy jeszcze powiedzieć, żeby sam obowiązek raportowania miał bezpośredni wpływ na dekarbonizację. Tylko dla 38% firm dekarbonizacja ma związek z ESG. Być może ten odsetek wzrośnie, gdy nakaz składania sprawozdań obejmie większą liczbę podmiotów – komentuje Kamil Kapusta.

Badanie PwC Consumer Intelligence Series pokazało, że zdaniem ponad 80% konsumentów duże firmy powinny być odpowiedzialne za zrównoważony rozwój i to właśnie na nich spoczywa szukanie najbardziej efektywnych praktyk w obszarze ESG. W praktyce jednak presja klientów często jest znikoma – w przypadku badanych przez DUON firm przemysłowych prawie 60% nie czuje na sobie takiego nacisku. Motywacją może być jednak to, że na globalnym rynku rzetelne raportowanie ESG przyciąga inwestorów. W 2006 r. przy wsparciu ONZ powstała Inicjatywa Zasad Odpowiedzialnego Inwestowania, czyli międzynarodowa sieć inwestorów stosujących sześć dobrowolnych zasad PRI, które wymagają włączenia kwestii ESG w proces inwestycyjny. Przedsiębiorstwa, które nie będą uwzględniać ESG w swojej strategii, mogą napotykać problemy z pozyskiwaniem partnerów biznesowych lub źródeł finansowania.

Raportowanie ESG i dekarbonizacja wynikają z tych samych unijnych ambicji i są ze sobą sprzężone, jednak na ten moment w Polsce to odejście od węgla wydaje się największym wyzwaniem. Szacuje się, że aby Polska spełniła wymagania pakietu "Fit for 55", powinna do 2050 r. zredukować emisję gazów cieplarnianych o 44–51%. w stosunku do poziomu z 1990 r. – Póki co zajmujemy niechlubne miejsce wśród największych unijnych emitentów gazów cieplarnianych w przeliczeniu na mieszkańca. Wysiłki polskiego przemysłu muszą skupić się w pierwszej kolejności na bezpiecznej i możliwie bezbolesnej transformacji energetycznej – podsumowuje Kamil Kapusta.

fot. freepik.com
oprac. /kp/