W polskich miastach mieszka ok. 60% ludności kraju. To właśnie w tych miejscach kumulują się problemy związane ze zmianami klimatu i negatywnym oddziaływaniem człowieka na środowisko. Chodzi m.in. o złą jakość powietrza i niedobór powierzchni biologicznie czynnych, które zapewniałyby odpowiednią retencję wód opadowych. Negatywne zjawiska pogodowe potęguje tzw. betonoza, a z perspektywy mieszkańców dużą bolączką jest niedostateczna ilość zieleni.

Ważnym punktem miejskich polityk jest więc w tej chwili równoważony rozwój i przygotowanie miast na skutki zmian klimatycznych. Wyzwaniami są m.in. rozwój nisko- i zeroemisyjnego transportu, błękitno-zielonej infrastruktury oraz odnawialnych źródeł energii. Samorządy będą mogły pozyskać na ten cel środki z Instrumentu Zielonej Transformacji Miast, który jest częścią Krajowego Planu Odbudowy. Do rozdysponowania jest 40 mld zł, czyli 8,9 mld euro w pożyczkach od 2 mln do 500 mln zł.

– To największy program dla samorządów z KPO, który może zmienić polskie małe miasteczka, miasta i duże metropolie w nowoczesne środowisko dla mieszkańców, ze ścieżkami rowerowymi, czystym i bezemisyjnym transportem, ocieplonymi budynkami, zielonymi terenami rekreacyjnymi i tym wszystkim, co powoduje, że w mieście jest czyste powietrze, jest ciszej, jest więcej zieleni, jest tańsza, czysta energia. Na to są środki i oddajemy je w ręce samorządów, które myślę, że zrobią z nich naprawdę bardzo dobry użytek – podkreśla Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministra funduszy i polityki regionalnej.

O pożyczki mogą ubiegać się zarówno samorządy, jak i m.in. spółki komunalne, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty energetyczne, ale także przedsiębiorcy i prywatne podmioty, uczelnie, jednostki naukowo-badawcze czy instytucje kultury. Pieniądze mogą zostać również przeznaczone na projekty, które już się toczą. BGK rozpoczął nabór do programu 5 kwietnia, potrwa on do III kwartału 2026 r. Będzie miał charakter otwarty i ciągły do momentu wyczerpania środków. Samorządy i inne podmioty mogą kierować wnioski o udzielenie pożyczki w formie elektronicznej do regionalnych oddziałów BGK.

Samorządy będą mogły z tych środków sfinansować wszystko to, co powoduje, że miasto jest czyste, zielone, nowoczesne i bardziej przyjazne dla mieszkańców, w tym np. budowę czy rewitalizację parków i ścieżek rowerowych, zeroemisyjny transport publiczny, termomodernizację i rewitalizację budynków, inwestycje w OZE, sieci wodociągowe i kanalizacyjne, budowę oczyszczalni ścieków czy projekty służące adaptacji do zmian klimatu oraz przeciwdziałaniu utracie różnorodności biologicznej.

Czytaj także: Warszawa jedną z najbardziej zielonych europejskich stolic

fot. arch. red.
oprac. /kp/