Marzec był dziesiątym miesiącem z rzędu, w którym odnotowano rekordowe temperatury. Skutkiem zmian klimatycznych będą ekstremalne zjawiska pogodowe – miniony rok był w Europie okresem rekordów pod tym kątem.

– Europa jest kontynentem, na którym temperatury rosną najszybciej. Wzrost jest tu około dwukrotnie wyższy od średniej światowej. Od 2020 r. odnotowaliśmy trzy lata o najwyższych dotychczas temperaturach, a od 2007 r. 10 takich lat – podkreśla dr Samantha Burgess, zastępczyni dyrektora Copernicus Climate Change Service.

2023 r. był – w zależności od zestawu danych – najcieplejszym lub drugim najcieplejszym rokiem w historii pomiarów. Temperatury w Europie utrzymywały się powyżej średniej przez 11 miesięcy. – Rekordowy odsetek Europejczyków był narażony na stres cieplny, występowały rekordowe temperatury powierzchni morza i w rekordowym tempie topniały lodowce. Byliśmy także świadkami ogromnej liczby ekstremalnych zjawisk, o których wiemy, że z powodu zmian klimatu prawdopodobnie będą coraz częstsze i bardziej nasilone, w tym największego pożaru lasów odnotowanego w Europie i ogromnej liczby burz i powodzi – wskazuje ekspertka.

Przez cały rok średnia temperatura dla powierzchni wody dla oceanu w Europie była najwyższa w historii. Europa doświadczyła też o ok. 7% więcej opadów, niż wynosi średnia z poprzednich lat. W 1/3 rzek przepływy przekroczyły wysoki próg powodziowy, a w 16% – dotkliwy próg powodziowy. Według wstępnych szacunków Międzynarodowej Bazy Danych Katastrof powodzie w minionym roku dotknęły ok. 1,6 mln ludzi i odpowiadały za ok. 81% strat gospodarczych wynikających ze skutków klimatycznych na kontynencie. Ponadto 63 osoby straciły życie w wyniku burz, 44 osoby w wyniku powodzi i 44 w związku z pożarami. Także śmiertelność związana z upałami jest na coraz wyższym poziomie – w ciągu ostatnich 20 lat wzrosła o ok. 30%. Straty gospodarcze związane z pogodą i klimatem oszacowano na ponad 13,4 mld euro.

Początek 2024 r. przynosi kolejne rekordy, a średnia temperatura z ostatnich 12 miesięcy jest najwyższa w historii pomiarów – o 0,7°C powyżej średniej z lat 1991–2020 i 1,58°C powyżej średniej przedindustrialnej z lat 1850–1900. – Musimy jednocześnie się przystosować i podejmować działania ograniczające skutki zmian klimatu. To nie jest problem przyszłości, tylko teraźniejszości. Jeśli przyjrzymy się poszczególnym zjawiskom, to widzimy, że są bardzo od siebie różne i wpływają na nas w odmienny sposób w zależności od tego, czy mieszkamy na wsi, czy w mieście. Musimy jednak zapewnić dobry przepływ informacji i przystosować się do cieplejszego klimatu w Europie poprzez zadbanie o osoby bardziej narażone na skutki stresu cieplnego. Musimy się też przygotować na więcej podtopień i bardziej ekstremalne zjawiska pogodowe i upewnić się, że odpowiednie informacje są dostępne, że obywatele rozumieją komunikaty wysyłane z wyprzedzeniem i odpowiednio na nie reagują – podkreśla dr Samantha Burgess.

Należy też zintensyfikować wysiłki na rzecz dalszego ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Jak podkreśla ekspertka, pozytywne jest to, że istnieją już ku temu odpowiednie narzędzia i technologie. W 2023 r. odnotowano rekordowy odsetek rzeczywistej produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Europie, który wynosił 43%. – Udział energii ze źródeł odnawialnych przewyższył udział tej wytwarzanej z paliw kopalnych. W niektórych aspektach idziemy więc w dobrym kierunku, ograniczając nasze uzależnienie od paliw kopalnych, ale nie robimy tego odpowiednio szybko. W rzeczywistości bowiem, w kontekście przyszłych zmian klimatu, liczy się każda dziesiąta część stopnia – podsumowuje ekspertka.

Czytaj także: Marzec dziesiątym miesiącem z rzędu z rekordową temperaturą

fot. freepik.com
oprac. /kp/