Kraje unijne w Radzie Unii Europejskiej ostatecznie zatwierdziły zmiany we Wspólnej Polityce Rolnej, które mają znieść część wymogów związanych z dekarbonizacją rolnictwa. Wycofany zostanie m.in. obowiązek ugorowania, co zakładał pierwotnie Europejski Zielony Ład – pakiet legislacyjny, który ma doprowadzić do osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej w 2050 r. poprzez redukcję emisji w wielu sektorach, w tym w rolnictwie. Zmiany w dwóch rozporządzeniach regulujących WPR zostały zaproponowane przez Komisję Europejską w połowie marca na fali protestów rolników w wielu krajach europejskich przeciwko Europejskiemu Zielonemu Ładowi. Nowe przepisy były procedowane w trybie pilnym i zostały przyjęte w dwa miesiące.

Zmiany dotyczą w szczególności trzech z ośmiu warunków przyjętych przez UE w 2021 r. w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, które określają "normy dobrego rolnictwa zgodnego z ochroną środowiska". Rolnicy zostaną zwolnieni z obowiązku przeznaczania minimalnej części swoich gruntów ornych na obszary nieprodukcyjne, takie jak grunty ugorowane. Obowiązek zostanie zastąpiony zachętami – nieuprawianie części gruntów ornych nie będzie wiązało się z utratą przez rolników dopłat w ramach WPR, lecz będą oni mogli za to otrzymać dodatkowe wsparcie finansowe. Realizacja dwóch pozostałych warunków – w sprawie stosowania płodozmianu i ochrony gleby – będzie zależała w dużym stopniu od decyzji krajów członkowskich.

Stosowanie płodozmianu ma chronić bioróżnorodność i zapobiegać powstawaniu dużych monokultur. Zgodnie z rozporządzeniem większe gospodarstwa rolne powinny wprowadzać bardziej zróżnicowane uprawy – w przypadku gospodarstw o powierzchni od 10 do 30 ha płodozmian ma polegać na utrzymaniu na gruntach ornych przynajmniej dwóch różnych upraw, a uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% powierzchni. Natomiast jeśli gospodarstwo liczy więcej niż 30 ha, dywersyfikacja będzie oznaczać co najmniej trzy różne uprawy, a dwie główne nie będą mogły przekraczać 95% jego powierzchni. Zmiany umożliwiają jednak krajom członkowskim zwolnienie z tych zasad gospodarstw uprawiających głównie trawy, rośliny pastewne lub strączkowe, a także stosujących ugorowanie na większości swoich gruntów rolnych. Natomiast małe gospodarstwa, o powierzchni poniżej 10 ha, będą zwolnione z kontroli i kar za nieprzestrzeganie zasad WPR, co ma uprościć pracę drobnych producentów rolnych stanowiących 65% beneficjentów WPR. Jeśli chodzi o większe gospodarstwa, KE zapowiedziała bardziej uproszczone zasady kontroli, co ma zmniejszyć liczbę wizyt kontrolerów o połowę. Nowe zasady mają odciążyć też administracje krajowe.

Dodatkowo państwa członkowskie będą mogły zwalniać rolników z przestrzegania warunków w przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych, uniemożliwiających rolnikom właściwe funkcjonowanie.

fot. freepik.com
oprac. /kp/