8 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Oceanów. Ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 2008 r. święto ma na celu zwiększenie świadomości na temat znaczenia oceanów oraz konieczności ich ochrony.

Oceany pokrywają ponad 70% powierzchni Ziemi i zajmują w sumie obszar 361 mln km². Są one kluczowym elementem ekosystemu na całym świecie. Pochłaniają znaczną część dwutlenku węgla i ciepła z atmosfery, odgrywając ważną rolę w regulacji globalnego klimatu. Wodne ekosystemy są domem dla milionów gatunków roślin i zwierząt, w tym wielu, które jeszcze nie zostały odkryte. Nie bez znaczenia są ich zasoby żywnościowe – miliony ludzi na całym świecie polegają na zasobach ryb i innych organizmów morskich jako głównym źródle białka. Dodatkowo oceany wspierają liczne branże, w tym rybołówstwo, turystykę i transport morski, mając ogromny wpływ na gospodarkę.

Plastikowe odpady zanieczyszczają wody oceaniczne, zagrażając życiu morskiemu. Zdaniem Alice Zhu z Uniwersytetu w Toronto, głównej autorki publikacji w "Deep Sea Research Part: Oceanographic Research Papers", szacunkowa ilość zanieczyszczeń tworzywami sztucznymi na dnie oceanu może być nawet 100 razy większa niż ilość plastiku unoszącego się na powierzchni wód. Powierzchnia oceanu jest bowiem tylko tymczasowym miejscem przebywania tych odpadów. Z danych naukowców wynika, że obecnie na dnie oceanu znajduje się od 3 do 11 mln ton zanieczyszczeń tworzywami sztucznymi. Najwięcej śmieci skupia się wokół kontynentów, a 46% ich masy znajduje się na głębokości mniejszej niż 200 m. Pozostała część zlokalizowana jest w głębinach oceanicznych.

Problemem są również zmiany klimatyczne i nadmierne połowy. Wzrost temperatury wody i zakwaszenie oceanów wpływają negatywnie na koralowce i inne ekosystemy morskie, a przełowienie prowadzi do zmniejszenia populacji ryb i zaburza równowagę ekosystemów morskich.

Rządy i organizacje międzynarodowe podejmują działania mające na celu wprowadzenie regulacji chroniących środowisko, jak i ekosystemy morskie. Obowiązuje już zakaz wprowadzania na rynek niektórych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, takich jak patyczki higieniczne, sztućce, talerze, słomki czy pojemniki na żywność i kubki na napoje z polistyrenu ekspandowanego. Komisja Europejska przyjęła też środki ograniczające stosowanie mikrodrobin plastiku celowo dodawanych do produktów. Nowe przepisy zapobiegną uwolnieniu do środowiska około 0,5 mln ton mikrodrobin plastiku. Na początku tego roku weszły w życie przepisy, które przewidują, że do jednorazowych kubków z plastiku doliczana będzie dodatkowa opłata. Inne unijne regulacje mają pomóc w ograniczeniu części opakowań z tworzyw sztucznych. W Polsce w 2025 r. ma też zacząć działać system kaucyjny.

Czytaj także: System kaucyjny – rewolucja w recyklingu czy problem dla gmin?

fot. unsplash.com
oprac. /kp/