NEET, czyli "neither in employment nor in education and training", to osoby, które nie pracują zawodowo ani nie uczestniczą w żadnej formie kształcenia lub szkolenia. Odsetek NEET w Polsce między 2002 r. a 2023 r. zmalał ponad dwukrotnie – w 2002 r. w grupie osób w wieku 15-29 lat wynosił 21,7%, a w 2023 r. – 9,1%.

Jak podkreśla Aneta Kiełczewska, badaczka społeczno-ekonomiczna i analityczka Polskiego Instytutu Ekonomicznego, trendy dla Polski są zbliżone do trendów w całej Unii Europejskiej. – Charakterystyczny jest wzrost odsetka NEET po Wielkim Kryzysie w 2008 r. i kryzysie związanym z pandemią w 2020 r. Pokazuje to powiązanie zjawiska z sytuacją gospodarczą – w okresie, w którym trudniej jest znaleźć pracę, osoby młodsze mogą być szczególnie narażone. Jednocześnie dynamika zmian w Polsce w ostatnich 20 latach była stosunkowo duża. W 2002 r. odsetek osób NEET był w Polsce o 5,8% wyższy niż ogółem w UE. Z kolei w 2023 r. był już o 2,1% niższy – zwraca uwagę ekspertka.

Okazuje się, że odsetek NEET jest wyższy wśród kobiet niż wśród mężczyzn. W Polsce w 2023 r. różnica wyniosła 4,6 p.p. (11,5% vs 6,9%). Największa różnica była w Czechach i Rumunii, gdzie było to odpowiednio 10,9 i 10,7 p.p. Analityczka PIE przypuszcza, że jest to powiązane z rolami płciowymi i trudnościami w godzeniu macierzyństwa z pracą zawodową.

Znaczenie ma również wielkość miejscowości. Na wsiach niepracujące i nieuczące się osoby stanowią 12,4% mieszkańców, w małych i średnich miastach – 10,4%, a w dużych miastach – 7,4%. Jeśli chodzi o województwa, to najniższy poziom odnotowano w regionie warszawskim stołecznym województwa mazowieckiego (4,8%), a najwyższy w województwie podkarpackim (15,8%). – Można podejrzewać, że różnice te w dużej mierze wynikają z perspektyw edukacyjnych i zatrudnieniowych między regionami – tłumaczy Aneta Kiełczewska.

UE w "Europejskim Filarze Praw Socjalnych" postawiła sobie za cel zmniejszenie odsetka NEET. Chce, by do 2030 r. takich osób było maksymalnie 9%. Kluczowym elementem tej strategii jest poprawa szans na zatrudnienie oraz eliminacja barier, które utrudniają młodym ludziom wejście na rynek pracy. Jednak sytuacja w różnych krajach europejskich wygląda różnie, a w 2023 r. cel ten udało się osiągnąć tylko w dziewięciu krajach. Najgorzej pod tym względem wypadły Grecja, Włochy i Rumunia, gdzie odsetek osób NEET jest najwyższy – odpowiednio 16%, 16,1% i 19,3%.

Czytaj także: Młodzi Polacy boją się braku pieniędzy i utraty pracy

fot. unsplash.com
oprac. /kp/