Mokradła to najszybciej ginące ekosystemy świata. W ciągu ostatnich trzystu lat zostało osuszonych 87% z nich, tymczasem tylko one zdaniem ekologów gwarantują, że uda się zachować różnorodność biologiczną.

Choć terenu podmokłe zajmują zaledwie 6% powierzchni lądów, są ekosystemami o wyjątkowo wysokim stopniu bioróżnorodności. Niemal 40% wszystkich gatunków żyjących na Ziemi w różnych momentach życia jest z nimi związane. Odgrywają też kluczową rolę w regulacji klimatu. Działają jak naturalne filtry, pochłaniając znaczne ilości dwutlenku węgla i magazynując go w glebie. Dzięki temu ograniczają jego emisję do atmosfery, przyczyniając się do łagodzenia zmian klimatycznych. Od wieków człowiek postrzegał je jednak jako przeszkodę w rozwoju gospodarczym. W związku z tym na przestrzeni dziejów podmokłe tereny były systematycznie osuszane i przekształcane na tereny rolnicze.

Fundacja WWF Polska wspólnie z Towarzystwem Przyrodniczym Alauda i ING Bankiem Śląskim rozpoczęły realizację projektu mającego na celu ochronę i odtwarzanie siedlisk rzadkich gatunków ptaków siewkowych i płazów na terenie Natura 2000 Błota Rakutowskie. – To pierwszy projekt, który służy odbudowie bioróżnorodności i realizowany jest dokładnie z nową taksonomią i wszystkimi wytycznymi Unii Europejskiej. W związku z tym szukałem partnera, który będzie to rozumiał i będzie chciał się zaangażować w długoterminowy projekt związany z odbudową czegoś, co zostało przez człowieka zniszczone – tłumaczy Mirosław Proppé, prezes zarządu Fundacji WWF Polska.

Zgodnie z unijnym rozporządzeniem do 2030 r. odtworzonych powinno zostać 30% terenów podmokłych osuszonych wcześniej m.in na potrzeby rolnictwa. W ramach projektu planowane jest objęcie ochroną minimum 60 ha łąk. Zakłada ona m.in. przywracanie otwartego krajobrazu łąk poprzez wykaszanie szuwarów, usuwanie krzewów i nasadzonych drzew, a także ekstensywne użytkowanie łąk zgodne z wymogami ptaków siewkowych, w tym wypas koników polskich w celu utrzymania i kształtowania ptasich siedlisk. – Błota Rakutowskie to obszar niezwykle cenny dla ptaków. W centrum tego obszaru znajduje się płytkie, wytopiskowe Jezioro Rakutowskie wraz z pasem podmokłych, wilgotnych, okresowo zalewowych łąk, otaczających jezioro. To właśnie łąki są naszym obszarem zainteresowania, bo przystępują tutaj do lęgu rzadkie i zagrożone gatunki ptaków siewkowych, takich jak czajka, krwawodziób, rycyk czy kulik wielki, których populacje gwałtownie maleją – wskazuje Maria Jujka-Radziewicz, starsza specjalistka ds. Ochrony Przyrody w Fundacji WWF Polska.

Na całym świecie spośród wszystkich gatunków zależnych od terenów podmokłych 25% jest zagrożonych wyginięciem. – Chcemy zachować istotną środowiskową rolę mokradeł. Działają jak gąbka, chłoną wodę w okresie, kiedy jest jej dużo i mają szansę oddać ją do krajobrazu w okresach niedoborów opadów i suszy. Poza tym są też ogromnym rezerwuarem wody, właściwie głównym źródłem wody słodkiej na świecie. Oprócz tego nie zdajemy sobie sprawy, jaką rolę pełnią mokradła w ochronie klimatu. Są ogromnym magazynem węgla, wychwytują dwutlenek węgla z atmosfery i magazynują węgiel w torfie, w szczątkach roślin, dzięki czemu nie dostaje się do atmosfery i nie przyczynia się do ocieplenia klimatu. Mimo tych niezwykle ważnych funkcji, jakie tereny mokradłowe pełnią dla ludzi i przyrody, w ciągu ostatnich 300 lat 87%. mokradeł na świecie zostało zniszczonych. Dlatego właśnie angażujemy się w projekty, które mają na celu ich zachowanie i odtwarzanie, bo jest to ważne dla nas wszystkich – podkreśla Maria Jujka-Radziewicz.

fot. arch. red.
oprac. /kp/