28 i 29 października w Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku miała miejsce konferencja „Polska na drodze do czystego powietrza – sukcesy i wyzwania”. Samorządowcy, ekodoradcy i eksperci rozmawiali o skuteczności dotychczasowych działań antysmogowych, a także o wyzwaniach z tym związanych. Wydarzenie organizowane było przez Prezydenta Miasta Rybnika oraz Polski Alarm Smogowy pod patronatem Ministra Klimatu i Środowiska, Marszałka Województwa Śląskiego, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów oraz Konsulatu Generalnego RP w Ostrawie.

O przyszłości programu "Czyste Powietrze" rozmawiali prezesi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – obecny Robert Gajda i dwaj jego poprzednicy: Piotr Woźny i Jan Rączka. O roli rządu i samorządu w działaniach mających na celu osiągnięcie jakości powietrza zgodnej z normami WHO dyskutowali prezydenci miast: Rybnika – Piotr Kuczera i Krakowa – Aleksander Miszalski, a także członkini zarządu województwa śląskiego Joanna Bojczuk i wiceminister Klimatu i Środowiska Krzysztof Bolesta. Poruszono też temat finansowania transformacji energetycznej polskich domów czy zmianiy świadomości mieszkańców w zakresie zagadnień związanych z czystym powietrzem. Zainteresowanie wzbudził pomysł Andrzej Guły z Polskiego Alarmu Smogowego o utworzeniu Klubu Ambasadorów Czystego Powietrza.

Podsumowaniem pierwszego dnia konferencji było przedstawienie przez Piotra Kuczerę postulatów samorządów skierowanych do strony rządowej. – Nie da się skutecznie walczyć ze smogiem bez aktywnego udziału administracji rządowej, która powinna tworzyć odpowiednie otoczenie prawne oraz zapewnić programy wsparcia finansowego dla gospodarstw domowych i gmin. Wsparcie rządu dla działań na rzecz czystego powietrza nie tylko pozwoli zwiększyć liczbę mieszkańców Polski oddychających czystym powietrzem z 2 mln obecnie do 30 mln w 2030 r., ale jest też kluczowe dla zapewnienia gospodarstwom domowym dostępu do przystępnego cenowo ogrzewania budynków – podkreślił prezydent.

Postulaty samorządów dotyczą m.in. programu "Czyste Powietrze". Apelują one o zapewnienie ciągłego i nieprzerwanego funkcjonowania programu, który pomaga gospodarstwom domowym w modernizacji energetycznej budynków i stanowi kluczowe narzędzie walki ze smogiem, o znaczące usprawnienie obsługi beneficjentów przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a także o uruchomienie systemu operatorów wspierający gospodarstw domowe zagrożone ubóstwem energetycznym. Samorządy postulują też zwiększenie środków przeznaczonych na modernizację energetyczną w ramach Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Proponują również utworzenie specjalnego programu wsparcia dla modernizacji budynków zabytkowych i historycznych.

Samorządy domagają się wprowadzenia norm jakości węgla umożliwiających spełnienie wymagań emisyjnych dla urządzeń eko-projektu oraz biomasy spalanej w urządzeniach eko-projektu. Ponadto proponują częstsze kontrole inspekcji handlowej i UOKiK na rynku paliw stałych oraz urządzeń grzewczych. Zwracają także uwagę na konieczność stworzenia ogólnokrajowych wytycznych dla wdrażania uchwał antysmogowych, które byłyby oparte na doświadczeniach województwa śląskiego. Proponują dodatkowo stworzenie przez NFOŚiGW programu wspierającego tworzenie gminnych punktów doradztwa energetycznego.

Wśród postulatów znalazło się wsparcie finansowe dla miast, które tworzą strefy czystego transportu. Ponadto apelują usprawnienie działania Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków oraz zwiększenie liczby stacji monitorujących jakość powietrza. Oczekują również wzmocnienia działań Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w zakresie kontroli emisji zanieczyszczeń pochodzących z przemysłu.

Drugi dzień konferencji poświęcono wyzwaniom związanym z termomodernizacją budynków zabytkowych, podczas którego zaprezentowano konkretne realizacje z Rybnika.

fot. M. Koczy/UM Rybnik
oprac. /kp/

Galeria zdjęć