System kaucyjny ostatecznie ruszy w Polsce 1 października 2025 r. Sejm odrzucił poprawki Senatu zakładające przesunięcie startu systemu kaucyjnego na początek 2026 r. Teraz ustawa czeka na podpis prezydenta.

Zgodnie z nowelizacją ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw system kaucyjny ma rozpocząć funkcjonowanie 1 października 2025 r. Senat zaproponował poprawki zakładające przesunięcie startu systemu na 1 stycznia 2026 r., jednak Sejm ich nie poparł. Anita Sowińska, wiceminister klimatu i środowiska, podkreślała, że przesunięcie terminu budzi istotne wątpliwości, jeśli chodzi o zgodność z unijną dyrektywą zakładającą, że kraje członkowskie osiągną objęcie selektywną zbiórką 77% odpadów już w przyszłym roku. – Uruchomienie systemu kaucyjnego od 1 stycznia 2026 r. uniemożliwi osiągnięcie przez Polskę wyżej wymienionego poziomu, a tym samym jest niezgodne z dyrektywą – wskazywała. Kolejnym powodem było ryzyko ubiegania się o odszkodowania przez przedsiębiorców, którzy już zainwestowali w kaucjomaty oraz operatorów.

Nowelizacja ustawy zakłada też, że w każdej gminie będzie musiał funkcjonować co najmniej jeden stacjonarny punkt odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych. Powstanie również tzw. zamknięty system obiegu kaucji, czyli pobierania jej w całym łańcuchu dystrybucji. Ma to przyczynić się do uszczelnienia systemu, wyeliminować możliwość defraudacji kaucji i zapewnić monitorowanie jej przepływów. Ponadto nowela wyłącza z systemu kaucyjnego zbiórkę opakowań po mleku i produktach mlecznych oraz wprowadza harmonizację oznakowania opakowań logotypem systemu kaucyjnego. Do tego operator odbierający opakowania ze sklepów musi zwrócić tym sklepom faktycznie wypłaconą przez nie kaucję.

System kaucyjny ma na celu zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Obejmie on butelki plastikowe do 3 l, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 l i metalowe puszki do 1 l. Sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą musiały odbierać opakowania i oddawać kaucję, natomiast te mniejsze będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie, jednak też będą musiały pobierać kaucję – 1 zł za szklaną butelkę i 0,5 zł za plastikową butelkę lub puszkę. Ma ona zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań. Jej zwrot użytkownikowi końcowemu będzie następował również za pomocą systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego.

fot. unsplash.com
oprac. /kp/