Boże Narodzenie to nie tylko czas, w którym rodziny spotykają się przy wspólnym stole, dzielą się opłatkiem i obdarowują prezentami. To również okres zwiększonej konsumpcji, która prowadzi do nadprodukcji odpadów – powstaje ich wówczas nawet 25% więcej niż zwykle – oraz ogromnych ilości zmarnowanej żywności. W kontekście rosnącej świadomości ekologicznej warto zastanowić się, jak spędzić Boże Narodzenie w duchu zero waste.

Marnowanie żywności to poważny problem społeczny i ekologiczny. W Polsce co roku marnuje się około 5 mln ton jedzenia, z czego 60% pochodzi z gospodarstw domowych. Najczęściej wyrzucane produkty to pieczywo, wędliny, warzywa i owoce. Przyczynami są przede wszystkim upływ terminu przydatności do spożycia, niewłaściwe planowanie posiłków, nadmierne zakupy oraz błędy w przechowywaniu żywności – wynika z raportu Federacji Polskich Banków Żywności „Nie Marnuj Jedzenia 2024”. Problem jest o tyle dotkliwy, że jednocześnie w Polsce około 2,5 mln osób żyje w ubóstwie, a 1,5 mln korzysta z pomocy banków żywności.

Boże Narodzenie w duchu zero waste to nie tylko wyraz troski o środowisko i solidarność społeczną, ale także oszczędność dla portfela. Jak ograniczyć ilość odpadów i zmniejszyć marnowanie żywności w trakcie świąt?

Świąteczne menu należy zaplanować z wyprzedzeniem, uwzględniając liczbę gości oraz ich preferencje żywieniowe. Zamiast przygotowywać nadmiar potraw, warto skoncentrować się na tych najchętniej spożywanych. Sporą część tradycyjnych potraw można przygotować z wyprzedzeniem i zamrozić, co pozwala uniknąć nadmiaru żywności. Przed zakupami należy sporządzić listę potrzebnych produktów i trzymać się jej podczas wizyty w sklepie. Należy unikać promocji typu "kup 3, zapłać za 2", które często prowadzą do nadmiernych zakupów. Zaleca się kupowanie produktów luzem, co pozwala dostosować ilość do rzeczywistych potrzeb.

Jeśli po okresie spotkań z najbliższymi w kuchni nadal będzie nadmiar jedzenia, warto zastanowić się, jak zarządzić nadwyżką. Może jest możliwość obdarowania kogoś świątecznymi przysmakami? Również rodzina może zabrać je ze sobą w pojemnikach wielokrotnego użytku. Można też skorzystać z tzw. lodówek społecznych, które służą osobom potrzebującym. Część dań można mrozić, a część przerobić na inne.

W przypadku posiadania odpowiednich warunków odpadki organiczne warto kompostować. Skórki warzyw i owoców mogą trafić na kompost, gdzie zamieniają się w wartościowy nawóz. To skuteczny sposób na zmniejszenie ilości odpadów, które trafiają na wysypisko.

Podczas świąt ogromne ilości papieru do pakowania trafiają do kosza. Zamiast tradycyjnego papieru zaleca się używanie toreb wielokrotnego użytku, szmatek (np. technika furoshiki) czy gazet. Prezenty można również opakować w pudełka, które posłużą do przechowywania.

fot. pixabay.com
oprac. /kp/