Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Według nowych przepisów w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców w przypadku przekroczenia dopuszczalnego poziomu dwutlenku azotu w powietrzu wprowadzony zostanie obowiązek ustanawiania stref czystego transportu. Wielkość stref czystego transportu zostanie określona przez samorządy. Przekroczenie średniorocznego poziomu NO2 odnotowano do tej pory w czterech miastach, w których dokonywana jest ocena jakości powietrza – w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Katowicach.

Polski Alarm Smogowy zaproponował utworzenie specjalnego, dedykowanego funduszu dla wsparcia miast w tworzeniu SCT. Łączny budżet funduszu miałby wynieść 2 mld zł i być rozłożony na pięć lat. Wiceminister klimatu Krzysztof Bolesta poinformował jednak, że "w związku z obecnym brzmieniem przepisów oraz planowanymi zmianami w opinii MKiŚ na chwilę obecną brak jest uzasadnienia dla tworzenia specjalnego, dedykowanego funduszu dla wsparcia miast w tworzeniu stref czystego transportu". Jak przypomniał, trzy lata temu weszła w życie nowelizacja ustawy o elektromobilności, która zmodyfikowała zasady tworzenia SCT, a obecne przepisy są efektem kompromisu pomiędzy oczekiwaniami organizacji ekologicznych, samorządów oraz społeczeństwa.

Krzysztof Bolesta podkreslił, że ustawodawca zdecydował pozostawić samorządom swobodę decyzyjną w zakresie szczegółowych rozwiązań dotyczących stref, przyjmując, że władze lokalne najlepiej znają potrzeby danej gminy. – W tym kontekście należy zaznaczyć, że obszar ustanawianej strefy jest również określany przez samorządy na podstawie autonomicznych decyzji i analiz. Analizy te powinny obejmować również możliwości finansowe samorządu w zakresie przebudowy lub rozbudowy istniejącej infrastruktury celem dostosowania jej do potrzeb wynikających z funkcjonowania SCT – wyjaśnił. Chodzi m.in. o zaproponowane w noweli ustawy o elektromobilności odejście od ograniczeń godzinowych w możliwości pobierania opłat za wjazd do SCT, co pozwoli na zwiększenie dochodów danej gminy w przypadku utworzenia strefy czystego transportu. – W MKiŚ rozpoczęto również prace nad nowelizacją ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, i w ramach zmian analizowane jest rozszerzenie katalogu, możliwych do finansowania z wpływów pochodzących z funkcjonowania SCT, działań na rzecz ograniczenia emisji z transportu – dodał wiceminister.

Ze środków krajowych i unijnych wspierane są już działania infrastrukturalne, takie jak budowa parkingów typu "park and ride" czy wymiana taboru autobusowego. W celu przyspieszenia procesu dekarbonizacji transportu miejskiego Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska uruchomił w 2021 r. program "Zielony Transport Publiczny". Program ten ma na celu wsparcie finansowe zakupu nowoczesnych, zeroemisyjnych autobusów elektrycznych i wodorowych wraz z niezbędną infrastrukturą ładowania lub tankowania. W jego ramach przedsiębiorstwa transportowe mogą liczyć na pokrycie nawet 80% kosztów kwalifikowanych związanych z zakupem autobusów elektrycznych oraz trolejbusów, a w przypadku autobusów wodorowych – 90%. Tak wysokie wsparcie finansowe ma na celu zachęcenie do inwestowania w nowoczesne, ekologiczne rozwiązania w transporcie publicznym. Łączna wartość środków przeznaczonych na II edycję programu to 2 mld zł.

Planowane jest również kontynuowanie działań mających na celu dofinansowanie procesu wymiany spalinowych autobusów świadczących usługi transportu publicznego na pojazdy zeroemisyjne. W tym celu możliwe jest wykorzystanie środków Funduszu Modernizacyjnego, programów regionalnych UE oraz planowanego do uruchomienia w 2026 r. Społecznego Funduszu Klimatycznego.

Czytaj także: Rybnik i Jastrzębie-Zdrój kupują ekologiczne autobusy

fot. unsplash.com
oprac. /kp/