Program "Czyste Powietrze" ma nowych liderów. W 2024 r. najaktywniejsze były gminy z województwa mazowieckiego. W pierwszej setce znalazły się tylko cztery samorządy z województwa śląskiego. Jednak jeśli chodzi o cały okres trwania programu, to na czele znalazły się gminy Radlin i Jejkowice, a liderem w całkowitej liczbie wniosków jest Rybnik.

Zestawienie Polskiego Alarmu Smogowego pokazuje najaktywniejsze gminy w programie w minionym roku. O miejscu zadecydował wskaźnik, którego wartość wyznacza liczba wniosków złożonych z danego terenu na tysiąc budynków jednorodzinnych. W 2024 r. prym w likwidacji starych kotłów na węgiel i drewno oraz poprawie efektywności energetycznej domów wiodły gminy z województwa mazowieckiego, których w pierwszej setce znalazło się 29. Na drugim miejscu znalazło się woj. kujawsko-pomorskie (21), a na trzecim woj. pomorskie (12). Wśród gmin liderami programu "Czyste Powietrze" zostały również te z woj. mazowieckiego: Lutocin, Zawidz i Potworów.

Widać różnicę w porównaniu z ubiegłymi latami. W 2022 r. w pierwszej setce znajdowało się 25 gmin z woj. śląskiego. Rok później było ich już tylko sześć, w 2024 r. – cztery, a woj. śląskie spadło z pierwszego miejsca na siódme. Inaczej wygląda sytuacja w woj. mazowieckim – w 2022 r. w pierwszej były tylko dwie gminy, w 2023 r. do 18, a w najnowszym rankingu odnotowano ich 29. Polski Alarm Smogowy wskazuje, że spadek dynamiki wymiany starych kotłów w woj. śląskim można przypisać wyczerpaniu się wymian kotłów w gospodarstwach domowych, w których była ona względnie łatwa – czy to z powodu większej świadomości, czy też zaradności związanej chociażby z możliwością samodzielnego wypełnienia wniosku. – Przykład woj. śląskiego pokazuje, że w miarę postępującego programu "Czyste Powietrze" gminy coraz częściej będą miały do czynienia z mieszkańcami wymagającymi zwiększonego wsparcia w wymianie kotła i dociepleniu domu. Stąd konieczność zaangażowania się gmin w system operatorów programu, jaki zamierza wdrożyć NFOŚiGW – podkreśla organizacja.

Z kolei jeśli chodzi o cały okres trwania programu, to na czele znalazły się śląskie gminy Radlin i Jejkowice oraz Igołomia-Wawrzeńczyce w woj. małopolskim. – Gminy z województwa śląskiego tradycyjnie zajmowały wysokie pozycje w rankingu. W pierwszej trzydziestce wieloletniego podsumowania znalazło się aż 16 gmin z tego województwa – wskazuje PAS.

Liderem w całkowitej liczbie wniosków jest natomiast Rybnik, którego mieszkańcy w ciągu sześciu lat złożyli ich 7266. Druga jest Częstochowa (4770), a trzecia Łódź (3817). Jeśli chodzi o mniejsze miasta, to najwyższą pozycję zajęła Pszczyna z 2771 wnioskami – to więcej niż np. Bydgoszcz, Poznań czy Wrocław. Na wysokim 12. miejscu jest gmina Godów, która jeszcze kilka lat temu znajdowała się w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Unii Europejskiej.

Obecnie przyjmowanie wniosków do programu jest wstrzymane. Program ma ruszyć w nowej wersji 31 marca. – Zawieszenie programu "Czyste Powietrze" na jedną trzecią roku to około sto tysięcy niezłożonych wniosków o wymianę starego kotła. Takie działania oddalają nas od czystego powietrza. Bardzo wiele zależy od tego, jak NFOŚiGW podejdzie do naboru wniosków po odwieszeniu programu na początku kwietnia. Mamy duże zaległości, więc sposób, w jaki prowadzony będzie nabór, będzie weryfikacją i sprawdzianem obietnic Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska – komentuje Piotr Siergiej, rzecznik PAS.

fot. fot. freepik.com
oprac. /kp/