Wprowadzenie minimalnego miesięcznego wynagrodzenia dla stażystów i ograniczenie maksymalnego czasu trwania umowy o staż do sześciu miesięcy – to najważniejsze elementy projektu ustawy o stażystach, który przygotowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Nowa regulacja uchyla dotychczasową ustawę o praktykach absolwenckich i wejdzie w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.

W uzasadnieniu projektu resort podkreślił, że obowiązujące przepisy dotyczące staży i praktyk są nadmiernie rozproszone i niejednolite, co prowadzi do braku spójnych standardów jakości w tej dziedzinie. Staż zdefiniowano jako „wykonywanie zadań w celu zdobycia wiedzy, umiejętności praktycznych i doświadczenia zawodowego na podstawie umowy między stażystą a organizatorem stażu niebędące pracą wykonywaną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę”.

Głównym założeniem projektu jest wprowadzenie zakazu bezpłatnych staży. Zgodnie z projektowaną regulacją organizator stażu będzie musiał wypłacać stażystom miesięczne świadczenie pieniężne, którego minimalna wysokość została ustalona na poziomie równym 35% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. Aktualnie oznaczałoby to świadczenie w wysokości ok. 3070 zł brutto. Jednocześnie wysokość tego świadczenia nie mogłaby przekroczyć wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wynoszącego obecnie ok. 8771 zł brutto. Dla nieletnich stażystów minimalne miesięczne wynagrodzenie ustalono na poziomie 250 zł. Organizatorom stażu przysługiwać będzie również dofinansowanie z Funduszu Pracy w wysokości 250 zł za każdy pełny miesiąc stażu, pod warunkiem, że staż trwał co najmniej 120 godzin miesięcznie.

Według nowych przepisów staż miałby odbywać się na podstawie pisemnej umowy o staż stanowiącej rodzaj umowy cywilnoprawnej i zawartej pomiędzy stażystą a organizatorem. Okres stażu nie będzie mógł przekroczyć sześciu miesięcy z możliwością wydłużenia o czas usprawiedliwionej nieobecności stażysty. Umowa będzie musiała precyzować m.in. rodzaj wykonywanych zadań, w ramach których stażysta zdobywa doświadczenie i umiejętności, program stażu, a także zobowiązanie organizatora do zapewnienia należytej realizacji stażu. Ponadto organizator nie będzie mógł wymagać od stażysty wcześniejszego doświadczenia w zawodzie, w którym staż ma się odbywać, a także będzie zobowiązany do wyznaczenia opiekuna nadzorującego stażystę.

Wymiar czasu pracy stażysty ma wynosić nie krócej niż cztery godziny i nie dłużej niż osiem godzin na dobę, osiągając przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym trzech miesięcy. Staż będzie mógł być realizowany także w niepełnym wymiarze czasu, minimalnie na pół etatu. W trakcie pierwszych 90 dni stażu stażyście przysługiwać ma jeden dzień wolny za każde 30 dni kalendarzowych stażu, a następnie dwa dni wolne za każde kolejne 30 dni kalendarzowych powyżej 90 dni. Stażysta będzie mógł pracować w niedziele, święta, w porze nocnej i w systemie pracy zmianowej, o ile wymaga tego charakter pracy.

Resort chce również objęcia stażysty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym na zasadach analogicznych do zleceniobiorców, a także ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków, chyba że stażysta zdecyduje się na ubezpieczenie chorobowe.

W projekcie ustalono również ograniczenie – stażysta nie będzie mógł ponownie odbyć stażu u tego samego organizatora, u którego wcześniej odbywał staż lub był zatrudniony, jeśli od zakończenia poprzedniego stażu lub zatrudnienia nie upłynęły co najmniej 24 miesiące. Regulacja doprecyzowuje także, że u organizatora będącego pracodawcą liczba stażystów nie będzie mogła przekraczać liczby pracowników zatrudnionych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

W uzasadnieniu proponowanych zmian autorzy powołują się na badania przeprowadzone w 2023 r. na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Badania te wykazały, że ponad 1/3 pracodawców oferujących praktyki realizuje je wyłącznie w formie bezpłatnej, a kolejne niecałe 20% oferuje odpłatne praktyki tylko w przypadku niektórych ofert. Ponadto pracodawcy oferujący odpłatne praktyki w większości wypłacali wynagrodzenie poniżej 1800 zł.

fot. freepik.com
oprac. /kp/