Zmiany prawne wprowadzone na początku roku spowodowały podział konsumentów. Są oni podzieleni wg kryterium charakteru zakupu na cztery kategorie. Obejmują one: konsumentów, czyli osoby fizyczne które dokonują zwykłego zakupu; przedsiębiorców którzy dokonują zakupu niezwiązanego z działalnością gospodarczą i nie pobierają faktury; przedsiębiorców którzy dokonują zakupów bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością; a także na osoby fizyczne, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG zawierające umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego, wynikającego z przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej.

Ochrona konsumencka zależy od kategorii

Konsumentowi lub przedsiębiorcy, który dokonuje zakupów niezwiązanych z prowadzoną firmą (tj. nie pobiera rachunku lub faktury na dane firmowe) przysługują wszystkie prawa konsumenckie. Ta kategoria jest traktowana z założenia jako podmiot „słabszy” i mniej profesjonalny, stąd też jest objęty najszerszą ochroną prawną.

Przedsiębiorcy, ponieważ jest stroną profesjonalną, nie obejmuje większość narzędzi ochrony prawnej przewidzianej dla konsumentów. Powodem takiego faktu, jest to iż umowy między przedsiębiorcami mogą być w zasadzie kształtowane w sposób dowolny. Nie dotyczą ich ograniczenia związane z niedozwolonymi klauzulami. Wynika to z tego iż firmy są sobie równe, więc w przypadku zawierania umowy są zobowiązane do dokładnego jej przeczytania i świadomego podpisu.

Jednakże od stycznia 2021 roku przedsiębiorcy, którzy są zarejestrowani w CEIDG mogą w konkretnych przypadkach korzystać ze zwiększonej ochrony ich praw. Dotyczy to szczególnie szerszej ochrony przy okazji rękojmi, niemożności zawarcia klauzul niedozwolonych w umowach zawieranych z nimi przez sprzedających, a także możliwości odstąpienia umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy w ciągu 14 dni.

Klauzule niedozwolone

Umowy które są zawierane z konsumentami nie mogą zawierać klauzul, które w rażący sposób naruszają ich interesy lub są niezgodne z dobrymi obyczajami. Tego typu postanowienia w umowie uznaje się za niewiążące.

Od 1 stycznia zasady te dotyczą także osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, gdy z treści umowy wynika że nie posiada ona dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego wynikającego szczególności z przedmiotu wykonywanej przez niego działalności gospodarczej. Niedozwolone klauzule i zakaz ich stosowania nie dotyczą umów zawieranych między przedsiębiorcami, którzy kupują na potrzeby prowadzonej działalności.

Rękojmia dla przedsiębiorcy

Prawo przewiduje dwa sposoby ochrony kupującego, gdy zakupiona rzecz ma jakieś wady. Są to gwarancja jakości, która jest dobrowolna oraz rękojmia za wady (prawne i fizyczne) i przysługuje z mocy prawa.

Przedsiębiorca ma prawo zgłosić wadę sprzedającemu, czyli skorzystać z rękojmi, jeżeli wada zostanie stwierdzona zanim miną dwa lata od zakupu rzeczy. W takiej sytuacji przedsiębiorca, może żądać od sprzedającego obniżenia ceny proporcjonalnie do wady. Ma również prawo odstąpienia od umowy w sytuacji gdy wada rzeczy jest na tyle istotna że uniemożliwia korzystanie z niej w sposób zgodny z przeznaczeniem. Może również żądać naprawy lub wymiany na rzecz pozbawioną wad.

Od początku roku 2021 w przypadku przedsiębiorców, którzy są osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że nie posiada ona dla takiej osoby charakteru zawodowego wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej sprzedawca ma obowiązek rozpatrzenia reklamacji z tytułu rękojmi w przeciągu 2 tygodni od jej złożenia. Wcześniej ten okres dotyczył wyłącznie konsumentów. Co więcej jeżeli wada lub jej przyczyna istniała w chwili wydania towaru kupującemu i została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy to przedsiębiorca nie będzie musiał udowadniać istnienia wady sprzedającemu. Nie będzie też tracił uprawnień z tytułu rękojmi, jeśli nie zbadał rzeczy w czasie zakupu i nie zawiadomił o wystąpieniu wady sprzedawcy.

Prawo do odstąpienia od umowy

Z początkiem stycznia 2021, jeżeli umowa została zawarta na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą zawierającą umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną z prowadzoną działalnością gospodarczą gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie do 14 dni.

Pozostali przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność na przykład w postaci spółki z o. o. nie mogą korzystać z tego uprawnienia.

fot. freepik.com 

/źródło: biznes.gov.pl, oprac. d/