Komisja Europejska podjęła kroki prawne przeciwko Polsce za niedostosowanie się do dyrektywy plastikowej. W gronie krajów, które zagrożone są karami, jest jeszcze 10 państw członkowskich UE: Belgia, Dania, Estonia, Irlandia, Francja, Chorwacja, Łotwa, Portugalia, Słowenia i Finlandia. Dyrektywa weszła w życie 3 lipca 2019 r., a państwa członkowskie miały dwa lata na dopasowanie do niej przepisów prawa krajowego.

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu KE zaproponowała politykę i działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, w której tworzywa sztuczne są wykorzystywane w bardziej zrównoważony sposób oraz poddawane recyklingowi. Jednym z głównych celów unijnych przepisów jest zmniejszenie ilości plastikowych śmieci w morzu o co najmniej 50% do 2030 r

Kluczowe środki, które państwa członkowskie muszą podjąć na mocy dyrektywy, to m.in. zapobieganie wprowadzaniu na rynek produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Dotyczy to dziesięciu plastikowych odpadów jednorazowego użytku najczęściej znajdowanych na europejskich plażach: patyczków kosmetycznych, sztućców, talerzy, słomek i mieszadełek, balonów i patyczków do balonów, pojemników na żywność, kubków i pojemników na napoje, niedopałków papierosów, plastikowych toreb, paczek i owijek oraz chusteczek nawilżanych i artykułów sanitarnych. Razem z przedmiotami służącymi do połowu śmieci tego typu stanowią stanowią 70% wszystkich odpadów morskich w UE.

Kraje powinny także promować alternatywy wielokrotnego użytku dla jednorazowych pojemników na żywność i napoje, ustanowić schematy rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz zagospodarować 90% jednorazowych plastikowych butelek po napojach do 2029 r., np. poprzez programy zwrotu kaucji. Na mocy dyrektywy muszą również wprowadzić wymagania dotyczące etykietowania kubków jednorazowego użytku, wyrobów sanitarnych i wyrobów tytoniowych. Aby uniknąć negatywnego wpływu zaśmiecania, kraje członkowskie będą musiały poinformować opinię publiczną o obecności plastiku w produkcie i pouczyć o metodach właściwej utylizacji. Producenci narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne będą natomiast zobowiązani do pokrycia kosztów odbioru odpadów z porów, ich transportu i utylizacji.

Szczegółowe cele określone w dyrektywie zobowiązują także państwa do zagospodarowania na potrzeby recyklingu 77% plastikowych butelek do 2025 r. (90% do 2029 r.) i wykorzystania 25% plastiku pochodzącego z recyklingu do produkcji butelek PET na napoje od 2025 r. (30% od 2030 r.).

KE wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom w styczniu 2022 r. Spośród 16 spraw postępowanie wobec Hiszpanii zostało zamknięte w lipcu, a cztery inne sprawy – Cypru, Litwy, Luksemburga i Słowacji – dobiegają obecnie końca. Dwa postępowania – wobec Czech i Malty – oczekują na analizę przekazanych środków. Wymienionym wcześniej 11 państwom Komisja postanowiła wydać opinie na temat ich działań. Teraz państwa mają dwa miesiące na odpowiedź i podjęcie niezbędnych środków. W przeciwnym razie KE może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o nałożenie sankcji finansowych.

fot. freepik.com
oprac. /kp/