Organizacje pozarządowe apelują do rządu o jak najszybsze wprowadzenie w Polsce systemu kaucyjnego. Projekt ustawy w tej sprawie jest gotowy już od jesieni, a prace utknęły w martwym punkcie. – To jest już najwyższy czas, ta ustawa jest w Polsce niezbędna. Projekt ustawy jest gotowy i w zasadzie nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, żeby ustawa o systemie kaucyjnym weszła pod obrady Sejmu i zaczęła być procedowana. Jako strona społeczna chcemy przekonać polityków do tego, że to jest ten właściwy moment – wskazuje Joanna Kądziołka ze Stowarzyszenia Zero Waste.

Prace nad wprowadzeniem systemu kaucyjnego trwają od 2019 r., kiedy ówczesne Ministerstwo Środowiska zainaugurowało cykl konsultacji w tej sprawie. Pierwszy projekt ustawy został opublikowany w Rządowym Centrum Legislacji w styczniu 2022 r., ale po krytyce ze strony biznesu prace stanęły. Kilka miesięcy później wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba zapowiedział w nim istotne zmiany, a w październiku pojawiła się kolejna, druga wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach – czyli przepisów, na mocy których ma zostać wdrożony w Polsce system kaucyjny. Wciąż jednak nie trafiły one pod obrady Sejmu. – Stworzenie całego systemu powinno potrwać maksymalnie 24 miesiące, więc gdyby projekt rzeczywiście był już w trakcie procedowania, to ten system mógłby zacząć funkcjonować w Polsce od 2025 r. – podkreśla ekspertka.

System kaucyjny ma objąć opakowania na napoje z tworzyw sztucznych, puszki aluminiowe oraz opakowania szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l, bez szkła jednorazowego, czyli np. "małpek" po alkoholach. Producenci wprowadzający napoje na rynek będą mieli nowe obowiązki związane z selektywną zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań, a także finansowaniem kosztów zbiórki i sprawozdawczością. Do 200 m² została zwiększona powierzchnia sklepów, które będą miały obowiązek przyjmować i zwracać kaucje oraz zapewnić odbiór pustych butelek i puszek. – Aby ten system rzeczywiście dobrze działał, powinien obejmować szkło, jednorazowy metal, jak i butelki plastikowe. Powinien być ogólnodostępny i oferować odbiór pustych opakowań zarówno w automatach, jak i przy kasie. Musimy też odejść od paragonów, żeby każdy mógł zwrócić opakowania po napojach, które kupił – przekonuje Joanna Kądziołka.

Ponad 90% Polek i Polaków popiera wprowadzenie systemu kaucyjnego, a 86% oczekuje, że rząd wprowadzi system depozytowy na opakowania jednorazowe jak najszybciej – wynika z badania opinii publicznej zrealizowanego przez IBRiS. Jak wskazuje Joanna Kądziołka, ustawy wprowadzającej w Polsce system kaucyjny chce zarówno strona społeczna, jak i rynek. Dlatego w lutym tego roku koalicja organizacji pozarządowych zaapelowała do premiera Mateusza Morawieckiego o przyspieszenie prac nad projektem i skierowanie go do Sejmu. Ich zdaniem wprowadzenie kaucji pozwoli zwiększyć poziom selektywnej zbiórki opakowań po napojach, a tym samym wypełnić cele środowiskowe stawiane przez UE. Na wprowadzenie kaucji na wybrane rodzaje opakowań zdecydowało się jak dotąd 27 państw Europy. W niektórych taki system funkcjonuje już od lat, w innych dopiero trwają prace legislacyjne w tym zakresie.

fot. freepik.com
oprac. /kp/