W 2025 r. ma zacząć działać w Polsce system kaucyjny. Sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą musiały odbierać puste butelki plastikowe do 3 l, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 l i metalowe puszki do 1 l i oddawać kaucję, której planowana wysokość wynosi 50 gr. Te o mniejszej powierzchni będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań, a tym samym zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców. Jak jednak wskazują eksperci, droga do skutecznego wdrożenia tego systemu może być pełna wyzwań logistycznych i finansowych, a także wymaga starannego przygotowania społecznego.

Podczas Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR zwrócono uwagę na kwestie finansowe i na to, by nie obciążyć nadmiernie konsumentów, co może wymagać stworzenia mechanizmów umożliwiających producentom przejęcie części kosztów związanych z systemem. Jednocześnie należy przewidzieć rozwiązania zapobiegające inflacji oraz wzrostowi cen, które mogą być wynikiem wprowadzenia nowych opłat. – Mamy ogromne doświadczenie z systemem kaucyjnym w Europie i popieramy jego wprowadzenie w Polsce, jednak nie 1 stycznia 2025 r. Żaden kraj nie poradził sobie z efektywnym wdrożeniem w krótszym czasie niż dwa lata. Proponowany termin wejścia w życie ustawy grozi ogromnym chaosem, jak na przykładzie Rumunii i Węgier, gdzie wprowadzenie systemu spowodowało blokady i niezadowolenie klientów. O ile 85–90% społeczeństwa popiera system kaucyjny, to zaledwie 13–15% jest gotowe za to dodatkowo zapłacić, a obecnie proponowany system jest kosztowny i może prowadzić do wzrostu cen oraz inflacji – wskazał Ryszard Machoj, Członek Zarządu ds. Sprzedaży/COO w Lidl Polska.

Eksperci branży komunalnej i samorządowcy już wcześniej podkreślali, że uruchomienie w Polsce systemu kaucyjnego trzeba wstrzymać co najmniej o rok, żeby dostosować go do przepisów o ROP i stworzyć kompleksowy system zbierania i przetwarzania odpadów, oparty na nowych technologiach. Czytaj więcej: Uruchomienie systemu kaucyjnego trzeba wstrzymać o rok?

Kolejnym wyzwaniem jest logistyka – konieczne będzie stworzenie odpowiedniej infrastruktury, takiej jak automaty do zwrotu opakowań czy punkty odbioru. Konieczne będzie dostosowanie się też do specyfiki polskiego rynku. – Musimy pamiętać, że Polska jest dużym krajem, więc przykłady z wprowadzaniem systemu kaucyjnego na Litwie czy Słowacji nie do końca odpowiada naszym realiom, bo wyzwania logistyczne i założenia społeczne mamy zupełnie inne niż te kraje sąsiadujące z nami – wyjaśnił Ryszard Machoj.

Ważne jest również zwiększenie świadomości społecznej na temat systemu kaucyjnego – kampanie edukacyjne oraz informacyjne mogą pomóc w zrozumieniu korzyści płynących z tego rozwiązania oraz wzmocnić zaangażowanie społeczne.

Działania te są niezbędne, ponieważ plastik jest dla świata olbrzymim problemem. Według najnowszych statystyk rocznie na całym świecie zużywa się ok. 430 mln ton plastiku. Z tej ilości 2/3 to opakowania jednorazowe – butelki, foliówki, opakowania do żywności. Czytaj więcej: Świat zużywa 430 mln ton plastiku rocznie

fot. freepik.com
oprac. /kp/