Od stycznia do czerwca tego roku wszczęto 5108 kontroli podatkowych. To o 16,1% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku – wynika z danych Ministerstwa Finansów. Podobnie sytuacja wygląda z kontrolami celno-skarbowymi. W tym okresie było ich 3933, co oznacza spadek o 17,9% w ciągu roku.

– Do spadku liczby kontroli podatkowych i celno-skarbowych przyczyniają się m.in. coraz lepsze narzędzia analityczne, które posiada KAS. One, wykorzystując m.in. sztuczną inteligencję i big data do typowania podatników do kontroli, mogą być bardziej precyzyjne i skoncentrowane na przypadkach o najwyższym ryzyku. Lepsze technologie pozwalają również dokonać skuteczniejszych działań prewencyjnych, a więc wcześniejszego identyfikowania i eliminowania ryzyk – komentuje Marek Zieliński, prezes Krajowego Instytutu Kontroli Biznesowej, były dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej we Wrocławiu. W ocenie eksperta można przyjąć, że organy podatkowe świadomie zmniejszają liczbę nowych kontroli, aby skupić się na bardziej złożonych i czasochłonnych przypadkach, które niejednokrotnie są już w toku. – Taka strategia prowadzi do większej efektywności tych działań, które trwają, zamiast inicjowania nowych. Dodatkowo widzimy, że KAS przeprowadza mniej kontroli, ale za to są one bardziej kompleksowe, co wymaga większych zasobów i czasu – tłumaczy prezes KIKB.

W pierwszej połowie 2024 r. zakończono 5346 kontroli podatkowych, o 17,3% mniej niż w analogicznym okresie 2023 r. Jak zwraca uwagę Marek Zieliński, bardziej czasochłonne kontrole mogą obejmować np. transakcje międzynarodowe, ceny transferowe czy skomplikowane struktury korporacyjne, co naturalnie bardzo wydłuża czas ich trwania. Spośród zakończonych kontroli podatkowych 5269 było pozytywnych, co stanowi 98,6% zakończonych kontroli. Rok temu było ich 6333, czyli 97,9%. W pierwszych sześciu miesiącach uszczuplenia wyniosły 907,591 mln zł – o 21% mniej niż od stycznia do czerwca 2023 r. – W porównaniu z całkowitą liczbą kontroli kwota uszczupleń wynosząca ponad 907 mln zł może być uznawana za relatywnie dużą, ale w kontekście całościowych wpływów budżetowych – stosunkowo niewielką. Oznacza to, że kontrole są skuteczne w wykrywaniu naruszeń. Choć same nieprawidłowości mogą nie być na tyle powszechne, by stanowić znaczące zagrożenie dla budżetu – analizuje Marek Zieliński.

Pokontrolne wpłaty z kontroli podatkowej wyniosły w tym okresie 312,580 mln zł, o 19,1% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, kiedy odnotowano 386,564 mln zł.

Zdaniem Marka Zielińskiego należy oczekiwać, że w drugiej połowie roku KAS może zintensyfikować działania kontrolne, zwłaszcza w kontekście obecnie napiętego budżetu państwa. – W nowych realiach organizacyjnych i politycznych administracja skarbowa będzie starała wykazać się wyższym poziomem skuteczności działania. To będzie wiązało się m.in. z intensyfikacją kontroli w sektorach o większym ryzyku. Wzrost liczby naruszeń i większe kwoty uszczupleń mogą wystąpić w przypadku pogorszenia się sytuacji gospodarczej – prognozuje ekspert.

fot. freepik.com
oprac. /kp/