Program "Czyste Powietrze", który został zawieszony pod koniec listopada, ma wrócić w marcu 2025 r. Po wznowieniu przyjmowania wniosków nie będzie można m.in. dostać dofinansowania do kotłów gazowych.

Funkcjonowanie programu zostało przerwane z powodu podejrzeń Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotyczących popełniania przestępstw przez kilka firm, które w jego ramach zawyżały rachunki za usługi i materiały, realizowały nieefektywne inwestycje czy wymuszały udzielenie pełnomocnictwa. Podejrzane umowy opiewają na ok. 600 mln zł. Ogółem od początku funkcjonowania „Czystego Powietrza” wpłynęło do niego ponad milion wniosków na ok. 37 mld zł. Podpisanych umów jest ponad 820 tys. na ok. 26 mld zł, a wypłacono prawie 14 mld zł dla 650 tys. beneficjentów.

Jak zapowiada NFOŚiGW, możliwość składania wniosków o dofinansowanie w ramach programu wróci 31 marca 2025 r. Niezbędnym dla otrzymania dofinansowania elementem inwestycji będzie podniesienie standardu energetycznego budynku. Minimalnym wymaganiem będzie osiągnięcie standardu zużycia energii końcowej na poziomie 120 kWh/m kw./rok. Nie będzie już również dotacji do pieców gazowych. – Ci, którzy już je kupili, ale z powodu zawieszenia programu nie mogli rozliczyć tego zakupu, będą mieli taką możliwość w ramach okresu przejściowego – wyjaśnia wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda. Jak dodaje, nowe przepisy mają zapobiec posługiwaniu się audytami energetycznymi i świadectwami charakterystyki energetycznej, które można było kupić przez internet. Zamiast tego ma zostać wprowadzony system ocen energetycznych, przy czym dokonujący takiej oceny specjalista będzie musiał pojawić się na miejscu, określić, co należy zrobić, a następnie ma być rozliczany z efektów.

Planowanych jest ponadto więcej kontroli, zarówno u beneficjentów, jak i wykonawców oraz operatorów. Progi dochodowe i limity kosztów zostaną zaktualizowane z powodu inflacji z ostatnich lat. Wykonawcy będą musieli obowiązkowo mieć ubezpieczenie OC. Poziom prefinansowania ma spaść z 50% do 20%, przy czym pieniądze będą trafiać na konto celowe beneficjenta, a nie do wykonawcy.

NFOŚiGW chce też rozszerzyć grono operatorów programu. W pierwszej kolejności mają nimi być gminy i NFOŚiGW zakłada wzrost zachęt finansowych dla nich – za jeden wniosek mają dostawać 1700 zł zamiast 100 zł. Ma to zachęcić większą liczbę gmin do uczestnictwa. W dalszej kolejności operatorami będą mogły zostać inne podmioty, jak np. organizacje pozarządowe, jednak nie będą mogli być nimi wykonawcy albo stowarzyszenia czy fundacje zakładane przez wykonawców.

– Chcemy poprawić i doszczelnić program "Czyste Powietrze", żeby lepiej chronić Polki i Polaków i żeby program działał efektywniej – podkreśla Krzysztof Bolesta, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. – Ministerstwo Klimatu i Środowiska zobowiązało Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do tego, aby przeanalizował program "Czyste Powietrze", sprawdził wyniki przeprowadzonych kontroli i uruchomił szerokie konsultacje społeczne nowego projektu. NFOŚiGW będzie uruchamiał trzy komponenty programu: 12 grudnia komponent dla powodzian, 31 marca dla tych, którzy nie zdążyli złożyć wniosków oraz możliwość składania nowych wniosków – zapowiedział.

fot. arch. red.
oprac. /kp/