Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami staje się integralną częścią strategii biznesowych, zwłaszcza w kontekście rosnącej roli ESG. Opóźniające się wdrożenie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta zgodnego z wymogami Unii Europejskiej stwarza szereg wyzwań dla polskich przedsiębiorstw.

Dr Daniel Kiewra, ekspert ds. klimatu i energii w Forum Odpowiedzialnego Biznesu, podkreśla, że gospodarowanie odpadami jest coraz częściej widoczne w dobrych praktykach firm. Według raportu FOB „Odpowiedzialny biznes w Polsce 2024” w obszarze środowiska odnotowano ponad 200 takich działań, z czego znaczną część stanowiły inicjatywy związane z gospodarką obiegu zamkniętego. Przykłady obejmują GOZ w operacjach magazynowych, zawracanie folii do obiegu, selektywną rozbiórkę nieruchomości, punkty zbiórki e-odpadów, recykling folii i kartonów w magazynach oraz ograniczanie marnowania żywności.

– Gospodarowanie musi być częścią modelu całego biznesu, organizacji, która go wdraża. To nie może być element stojący z boku, traktowany jako dodatek. To musi być integralna część modelu biznesowego, najlepiej modelu transformowanego w nowym kierunku – odpowiedzialności środowiskowej, społecznej, zarządczej. Ma być oparty przede wszystkim na wiedzy, na danych, na doświadczeniach innych podmiotów – nie tylko biznesowych, ale NGOs-ów, think tanków czy organizacji samorządowych – ale oparty na twardych danych i na wpisaniu tego działania w szerszy kontekst długoterminowy – podkreśla ekspert.

Realizacja unijnych celów dotyczących postępowania z odpadami – w tym ilości zbieranych, selekcjonowania i ponownego wykorzystania w obiegu gospodarczym – stanowi poważne wyzwanie ze względu na brak krajowych implementacji i opóźnienia we wdrożeniu ROP. Dr Kiewra tłumaczy, że aby biznes mógł sprostać tym celom, konieczna jest stabilność całego systemu, regulacji, modelu oraz jego rozliczalność, jasno określająca odpowiedzialność poszczególnych partnerów i interesariuszy. Wdrożenie systemu ROP w Polsce było pierwotnie planowane na 2023 r. Obecnie trwają prace nad nowelizacją ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, a planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to trzeci kwartał tego roku. Wśród kluczowych założeń nowego systemu ROP wymienia się: wprowadzenie opłaty opakowaniowej, powierzenie kluczowych ról instytucjom publicznym, likwidację obecnego systemu DPR/EDPR od 2028 r. i zastąpienie go nowymi mechanizmami sprawozdawczymi, ułatwienia dla przedsiębiorców (w tym uproszczenie opłat), integrację przepisów z ustawą o obowiązkach przedsiębiorców z 2001 r. oraz dostosowanie Bazy Danych Odpadowych do nowych wymogów.

Ekspert z FOB zwraca uwagę, że choć regulacje są głównym czynnikiem motywującym biznes do działań na rzecz środowiska, rosnąca świadomość konsumentów, zwłaszcza młodego pokolenia, również wywiera silną presję. – Ci młodzi ludzie wymagają nowego podejścia, bardziej odpowiedzialnego, bardziej dbającego o otaczające nas środowisko, korzystania w odpowiedzialny sposób z zasobów, żeby one starczyły nie tylko na najbliższą dekadę czy kilka dekad, ale też dla przyszłych pokoleń. To jest może trywialne, bo wszyscy ten slogan powtarzają, że Ziemię mamy jedną, ale to jest prawda: Ziemię mamy jedną i powinniśmy o nią dbać tak jak o własny dom, dbać o środowisko, w którym funkcjonujemy, o jego bioróżnorodność, gospodarkę wodną, o to, żeby optymalnie wykorzystywać w sposób zrównoważony te zasoby, którymi dysponujemy – zaznacza dr Daniel Kiewra.

Jego zdaniem bez odpowiedzialnego gospodarowania odpadami żaden biznes nie może nazwać siebie odpowiedzialnym. Dodatkową motywacją są możliwe do osiągnięcia oszczędności. – Odpady nie powinny zostać wyrzucane na śmietnik, powinny wracać do obiegu, powinny być ponownie wykorzystywane, żebyśmy nie tracili nadmiernie zasobów, które i tak konsumujemy w bardzo dużych ilościach. To pozwoli biznesowi z jednej strony zaoszczędzić na kosztach, również środowiskowych, tych alternatywnych, które biznes musi ponosić i które potem raportuje w ramach swoich sprawozdań zrównoważonego rozwoju – podsumowuje dr Daniel Kiewra.

fot. freepik.com
oprac. /kp/