Firmy będą musiały udowodnić, że ich produkty – głównie drewno i wyroby zawierające jego składniki – pochodzą z legalnego źródła i nie są powiązane z obszarami, które zostały wylesione lub zdegradowane. Unijne rozporządzenie EUDR mają ograniczyć negatywny wpływ konsumpcji na lasy.

– UE chce walczyć z wylesianiem i degradacją lasów, a dokumentem, który określa jej podejście do tego wyzwania, jest unijna Strategia Leśna będąca częścią Europejskiego Zielonego Ładu. Kładzie ona nacisk na ochronę lasów pierwotnych i starodrzewów w krajach UE. Przy tym promuje praktyki gospodarki leśnej, które są najbardziej przyjazne dla klimatu i różnorodności biologicznej. Jednym z działań UE na rzecz ochrony lasów jest również EUDR, czyli unijne rozporządzenie przeciwko wylesianiu – tłumaczy Michał Kotarski, menedżer ds. rozwoju rynku i komunikacji Forest Stewardship Council (FSC).

Nowe przepisy zaczną obowiązywać 30 grudnia w przypadku dużych firm, natomiast w przypadku małych i średnich – 30 czerwca 2025 r. Zakazują one wprowadzania na rynek UE lub wywożenia z niego produktów z siedmiu grup, które nie spełniają wymogów legalności i zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorstwa będą musiały więc zapewnić, że pozyskiwane przez nie produkty – takie jak olej palmowy, soja, kakao, kawa, bydło i kauczuk, a przede wszystkim drewno i wyroby zawierające jego składniki, m.in. płyta, sklejka, tektura, makulatura czy papier – są legalne i nie są powiązane z obszarami, które zostały wylesione lub zdegradowane po 31 grudnia 2020 r. – Według szacunków rządu w Polsce to rozporządzenie może objąć nawet 120 tys. firm, które będą musiały m.in. wskazać dokładne współrzędne geograficzne działki, z której pochodzi produkt, a także wykazać, że został on wytworzony zgodnie z prawem kraju pochodzenia. Dodatkowe obowiązki obejmują również dochowanie należytej staranności, m.in. w kontekście oceny i łagodzenia ryzyka związanego z wylesianiem – wskazuje ekspert.

Lasy stanowią ok. 43% powierzchni lądowej UE, a w skali całego świata są siedliskiem dla ok. 80% lądowych gatunków zwierząt i roślin. – Lasy są dla nas bardzo ważne z bardzo wielu powodów. Dostarczają zarówno surowca drzewnego, jak i innych pożytków, ale coraz ważniejsza staje się ich funkcja ekosystemowa, czyli usługi, których dostarczają nam lasy i których nie da się tak prosto przeliczyć na pieniądze, nie da się ich pomierzyć ani sprzedać. Lasy dostarczają nam czyste powietrze, retencjonują wodę, dostarczają wrażeń estetycznych i zapewniają różnorodność biologiczną, która w globalnej skali jest coraz bardziej zagrożona. Właściwie można zaryzykować twierdzenie, że jeżeli doprowadzimy do zagłady lasów, to skończy się też nasza cywilizacja – podkreśla dr hab. Krzysztof Świerkosz, profesor UWr, ekspert Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego i Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

Wylesianie w ocenie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu jest jedną z głównych przyczyn kryzysu klimatycznego, a powstrzymanie tego procesu i regeneracja ekosystemów leśnych to jedne z najskuteczniejszych sposobów ograniczenia emisji CO2, a tym samym walki ze zmianą klimatu. Jak podkreśla przyrodnik, coraz częściej mówi się przyszłości gospodarowania lasami. Według jednej z koncepcji gospodarka leśna prowadzona od przynajmniej 150 lat powinna być kontynuowana, mając na celu zrównoważone gospodarowanie, druga opcja zakłada, że nie da się pogodzić funkcji produkcyjnych i pozaprodukcyjnych w jednym fragmencie lasu, więc część lasów powinna zostać wyłączona z gospodarki leśnej. – W pewnym momencie pojawi się problem z pogodzeniem potrzeb i oczekiwań przemysłu drzewnego czy innych branż korzystających z drewna, ponieważ tego surowca będzie po prostu coraz mniej. I to jest przyszłość, na którą już dziś powinniśmy się przygotować – podsumowuje prof. Krzysztof Świerkosz.

fot. pixabay.com
oprac. /kp/