W pierwszej połowie 2025 r. Krajowa Administracja Skarbowa odnotowała wzrost liczby zgłoszeń od obywateli. W porównaniu z analogicznym okresem w 2024 r. liczba informacji sygnalnych wzrosła o 4,2%, a w stosunku do 2023 r. – o 6%. Urzędnicy zapewniają, że wszystkie zgłoszenia są weryfikowane, jednak nieprawidłowości dotyczące prawa podatkowego są potwierdzone tylko w znikomej części przypadków.

W ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku do KAS wpłynęło 37,2 tys. zgłoszeń. To o 1,5 tys. więcej niż w 2024 r. i o 2,1 tys. więcej niż w 2023 r. – Dane te można odczytać jako sygnał umiarkowanego, acz wyraźnego wzrostu aktywności obywateli w zakresie zgłaszania potencjalnych naruszeń prawa podatkowego raczej tutaj nie widać. Z jednej strony może to wynikać z rosnącej świadomości podatników oraz łatwiejszego dostępu do oficjalnych kanałów zgłaszania. Z drugiej strony – może odzwierciedlać rzeczywisty wzrost nieprawidłowości w obrocie gospodarczym – ocenia prawnik Alicja Woźniak z kancelarii Ars Aequi. – Skala zjawiska informacji sygnalnych jest w ujęciu względnym relatywnie niewielka. Liczba zgłoszeń stanowi jedynie część spraw rozpatrywanych przez administrację skarbową. W porównaniu z liczbą podatników nie można jej uznać za dużą, choć nie jest też marginalna. Można ją określić jako umiarkowaną i zauważalną – dodaje ekspertka.

Urzędnicy wskazują na nowe narzędzia, takie jak aplikacja mobilna e-Paragony oraz elektroniczny formularz na stronie BIP Ministerstwa Finansów, które ułatwiają przekazywanie informacji. KAS zapewnia, że każde zgłoszenie, w tym anonimowe, jest poddawane rzetelnej i wnikliwej analizie. O kolejności weryfikacji decyduje data wpływu, a nie tożsamość zgłaszającego, a po wstępnej analizie decyzja o dalszych krokach, takich jak kontrola podatkowa, należy do naczelnika urzędu. Jeśli zgłoszenie dotyczy naruszenia prawa podatkowego, KAS podejmuje odpowiednie działania. Natomiast w przypadku spraw, które nie wchodzą w jej zakres, informacje są przekazywane do właściwych organów, np. ZUS-u, policji lub prokuratury.

Pomimo rosnącej liczby zgłoszeń odsetek potwierdzonych nieprawidłowości pozostaje niski. Izba Administracji Skarbowej w Szczecinie podaje, że w pierwszej połowie 2025 r. potwierdzono jedynie 4,5% zgłoszeń. W poprzednich latach odsetek ten był wyższy (11% w 2024 r. i 7% w 2023 r.). Inne izby, np. w Białymstoku i Małopolsce, szacują, że od 75 do 90% zgłoszeń nie znajduje potwierdzenia w rzeczywistości. – Choć obywatele są aktywni w sygnalizowaniu potencjalnych uchybień, to większość zgłoszeń nie odnosi się do faktycznych naruszeń prawa podatkowego. Część sygnalistów dysponuje ograniczoną wiedzą prawną lub nie zna szczegółów sytuacji danego podatnika. Nie można jednak wykluczyć, że część zgłoszeń ma charakter instrumentalny. Dokonana jest z pobudek osobistych, chęci zemsty czy zazdrości – tłumaczy Alicja Woźniak.

Bartosz Stróżyński z KAS w Bydgoszczy zauważa, że treść zgłoszeń często wskazuje na emocjonalne podłoże, a donosy mogą być efektem konfliktów między sąsiadami, rodziną czy byłymi współpracownikami. Eksperci podkreślają, że mimo niskiej skuteczności działania podejmowane po otrzymaniu informacji sygnalnych wykazują skuteczność w ramach systemu administracji skarbowej – Weryfikacja każdego zgłoszenia pozwala m.in. wyłapać realne naruszenia, dokumentować potencjalne ryzyka oraz zapewnić, że działania kontrolne są prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Proces ten pełni również funkcję prewencyjną – podsumowuje Alicja Woźniak.

fot. freepik.com
oprac. /kp/