Polski rynek pracy jest stabilny, a poziom zatrudnienia w 2023 r. był najwyższy od 30 lat, wynosząc 77,9% i przekraczając średnią unijną (75,3%) – wynika z danych Komisji Europejskiej. Jednocześnie występuje tutaj jedna z najniższych stóp bezrobocia w UE – 2,8%. Mimo to nie brakuje problemów. Jak wskazuje KE, są to m.in. niedobory siły roboczej spowodowane głównie spadkiem liczby ludności w wieku produkcyjnym.

Kolejnym istotnym wyzwaniem jest niska aktywność zawodowa niektórych grup społecznych. Kobiety w 2023 r. wciąż były mniej aktywne zawodowo niż mężczyźni. Decydowały się one częściej na pozostanie w domu, aby zajmować się dziećmi lub innymi członkami rodziny. Jedynie 12,6% dzieci poniżej 3. roku życia uczestniczyło w opiece formalnej (np. chodziło do żłobka). To mniej o 3,3% w stosunku do 2022 r. i znacznie poniżej unijnej średniej, która wynosiła wówczas 37,5%. W ocenie KE sytuacja jest krytyczna, a tak niski wskaźnik może mieć wpływ na udział Polek na rynku pracy. Polska powinna także poczynić zdecydowane kroki w celu zmniejszenia dysproporcji w zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami – znacząco odstajemy w tym zakresie od innych państw Unii Europejskiej, gdzie aktywność zawodowa tej grupy jest znacznie wyższa.

Również poziom kompetencji cyfrowych wśród dorosłych Polaków jest alarmująco niski. W 2022 r. jedynie 20,3% Polaków uczestniczyło w jakiejkolwiek formie kształcenia ustawicznego, także w ramach edukacji pozaformalnej, np. na kursach doszkalających, podczas gdy średnia unijna wynosi 39,5%. KE podkreśla, że wzmocnienie umiejętności cyfrowych jest kluczowe dla udziału Polski w zielonej i cyfrowej transformacji UE. Pogorszyły się też wyniki, jeśli chodzi o edukację młodzieży. Odsetek 15-latków w Polsce nieposiadających podstawowej wiedzy w matematyce wzrósł do 23%, w czytaniu do 22,2%, a w naukach przyrodniczych – do 18,6%, co było jednym z najsłabszych wyników we Wspólnocie.

Sytuację społeczną w Polsce KE ocenia jako stosunkowo stabilną. W zeszłym roku wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wyniósł 16,3%, czyli o prawie 5 p.p. mniej niż średnia unijna. Szczególnie korzystna jest sytuacja dzieci – odsetek żyjących w ubóstwie jest o niecałe 8 p.p. niższy od średniej w UE i wynosi 16,9%. O wiele niższy od unijnego był też odsetek dzieci mieszkających w bezrobotnych gospodarstwach domowych i wyniósł 3,1% w porównaniu do 7,5% w UE. Polska nie wydaje się więc być narażona na specjalne ryzyko nierówności społecznych.

W całej UE wskaźnik zatrudnienia wzrósł w drugim kwartale tego roku o 0,5 p.p. w porównaniu z 2023 r. Stopa bezrobocia natomiast pozostaje rekordowo niska, wynosząc 6,1%. Chociaż widać powolny wzrost płac w związku ze spadkiem inflacji, to siła nabywcza nadal nie wróciła do poziomu sprzed kilku lat. Co więcej, niepokojącym zjawiskiem jest spadek wydajności pracy, który może negatywnie wpłynąć na unijną konkurencyjność.

fot. freepik.com
oprac. /kp/