Pracodawca powinien udzielić urlopu pracownikowi w tym roku, w którym nabył on do niego prawo. Jeśli jednak tego nie zrobił, to niewykorzystane dni zamieniają się w urlop zaległy, a firma powinna udzielić go najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. Jeśli więc chodzi o zaległy urlop z 2022 r., powinno się to stać do 30 września 2023 r.

– Nieudzielenie przez pracodawcę urlopu zaległego w terminie określonym powyżej stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika – poza przypadkami losowymi, np. chorobą pracownika – ostrzega Państwowa Inspekcja Pracy.

Pracownik nie może samodzielnie zadecydować o wykorzystaniu zaległego urlopu. Nie może też po przekroczeniu terminu 30 września rozpocząć urlopu bez zgody pracodawcy, a samo zawiadomienie o rozpoczęciu urlopu nie uzasadnia i nie usprawiedliwia nieobecności w pracy. Takie zachowanie może być traktowane jako porzucenie pracy, co upoważnia do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Przedsiębiorstwom, które nie dopilnują tego terminu, grozi kara. W przypadku kontroli będą narażeni na karę grzywny w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Urlop wypoczynkowy jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika. Pracodawca powinien więc udzielić go w porozumienia z pracownikiem, a nie w formie polecenia wykonania. Jednak są od tego dwa wyjątki. Firma może wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy w sytuacji, gdy zwleka on z urlopem i zbliża się termin jego wykorzystania. Druga sytuacja ma miejsce, kiedy pracownik jest w okresie wypowiedzenia. Kiedy biegnie okres wypowiedzenia, pracodawca może wysłać odchodzącego pracownika na urlop bez jego zgody. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy chodzi o bieżący czy zaległy.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których zaległego urlopu nie uda się wykorzystać w całości w określonym prawnie terminie. Urlopu wypoczynkowego nie można jednak gromadzić w nieskończoność. Art. 291 § 1 Kodeksu pracy stanowi, że roszczenie ze stosunku pracy, w tym prawo do urlopu wypoczynkowego, przedawniają się z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie to stało się wymagalne. Zaległy urlop za miniony rok przepadnie więc ostatecznie z końcem września 2026 r.

Czytaj także: 1/3 Polaków ma zaległy urlop

fot. pexels.com
oprac. /kp/